คู่มือการสํารวจความหลากหลายของพรรณไม้

พืชใบเลย้ี งเดี่ยว


วงศบ์ ุก (Araceae)

ไม้ล้มลุก ขึ้นในน้ำหรือบนดิน เป็นพืชอิงอาศัยหรือไม้เถาเล้ือย มีลำต้น
หรือไม่มี มีเหง้า หรือหัวสะสมอาหาร ลำต้นมีข้อปล้อง ใบเดี่ยวหรือ

ใบประกอบ ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดมีกาบ กาบหุ้มช่อดอกมีหลายสี
ไม่มใี บประดับ ผล มีเน้ือหลายเมลด็ เช่น บุกคางคก อุตพิด เถาพนั ดง

วงศ์หญา้ ข้าวกำ่ (Burmanniaceae)

ไม้ล้มลุกขนาดเล็ก อายุปีเดียวหรือหลายปี เป็นพืชกินซากหรือกึ่งพืช

กินซาก รากคล้ายเส้นด้าย แตกแขนง มีเหง้า ทรงกระบอกหรือมีหัวใต้ดิน

ใบคล้ายเกล็ดขนาดเล็ก เรียงสลับหรือเรียงเป็นกระจุกแบบกุหลาบซ้อน

ไม่มีก้านใบ ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกหรือช่องวงแถวเดียว บริเวณ
ปลายยอด มีดอกเดียวหรือหลายดอก ดอกสมบูรณ์เพศ ผลแห้งแตก เมล็ด

มขี นาดเล็กจำนวนมาก เช่น หญ้าขา้ วกำ่ สรสั จนั ทร พิศวง

วงศ์กก (Cyperaceae)

ไม้ล้มลุกลำต้นเป็นสัน เม่ือตัดขวางคล้ายรูปสามเหลี่ยมหรือกลม

ใบเรียงเป็นกระจุกท่ีโคนหรือเรียงสลับเวียนเป็น 3 ระนาบ ช่อดอกออกเป็น
ช่อเด่ียว ช่อเชิงแขนงหรือช่อแยกแขนง ช่อดอกย่อยมี 1 หรือหลายดอก

วงกลีบรวมลดรูปเป็นขนแข็งหรือเป็นเกล็ดหรือไม่มี ส่วนต่าง ๆ ของดอกมี
จำนวน 3 เกสรเพศผู้ 3 อัน หรือจำนวนมาก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ

ผล เปลือกแขง็ เมลด็ เดยี ว เชน่ หญา้ คมบาง กกสามเหล่ียม เตยหนู

วงศ์กลอย (Dioscoreaceae)

ไมเ้ ถา มเี หงา้ ใตด้ นิ หรอื หวั มรี ากอากาศ ใบเดยี่ ว เรยี งสลบั เรยี งตรงขา้ ม
หรือเรียงเป็นวงรอบ หูใบร่วงง่ายหรือไม่มีหูใบ ใบส่วนมากเป็นรูปหัวใจ

หยกั รปู ฝา่ มอื หรอื ใบประกอบรปู นวิ้ มอื ดอกออกเปน็ ชอ่ ตามงา่ มใบ สว่ นใหญ่
เปน็ ดอกแยกเพศตา่ งตน้ วงกลีบรวม มจี ำนวน 6 กลีบ ผลแห้งแลว้ แตก มี 3
พู เช่น กลอย วา่ นพระฉมิ มันนก มนั เสา


คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 95

วงศ์หญ้า (Gramineae)

พืชล้มลุก ฤดูเดียวหรือหลายฤดู ลำต้นทรงกระบอกมีข้อปล้องชัดเจน
ข้อสนั้ และตัน ปลอ้ งยาวกวา่ และกลวง ใบเรียงเป็น 2 ระนาบ ประกอบด้วย
3 ส่วนทีส่ ำคัญ คือ กาบใบ ล้นิ ใบและแผ่นใบ กาบใบ จะหุ้มปล้อง ลน้ิ ใบอยู่
ระหว่างกาบใบและแผ่นใบ แผ่นใบรูปแถบหรือรูปขอบขนานแกมรูปแถบ

ช่อดอกแบบกว้างหรือแคบ เป็นช่อแยกแขนง ช่อกระจะหรือช่อเชิงลด

ยอดเกสรเพศเมียเป็นพู่ขนนก ผลเมล็ดเดียวแบบธัญพืช เช่น หญ้ารังนก
หญ้าขนตาชา้ ง หญ้าปากควาย

วงศก์ ลว้ ยไม้ (Orchidaceae)

ไม้ล้มลุก ข้ึนบนดินหรือเป็นพืชอิงอาศัย มีหัวเทียม ใบเดี่ยว เรียงสลับ
ขอบใบเรียบ โคนใบแผ่ออกเป็นกาบ ดอก ออกเป็นช่อ มีก้านดอก ช่อดอก
แบบช่อกระจะ ดอกสมบูรณ์เพศสมมาตรด้านข้าง กลีบรวมมี 6 กลีบ

พัฒนาไปเป็นกลีบเล้ียง 3 กลีบ อาจแยกหรือเชื่อมติดกัน มีลักษณะคล้าย
กลบี ดอก กลบี ดอก 3 กลีบ กลีบกลางเป็นกลบี ปาก มีรปู รา่ งและสีตา่ ง ๆ กัน
แตกต่างจากกลีบข้าง 2 กลีบ เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียเชื่อมติดกัน

เป็นเส้าเกสร อับเรณเู ป็นกลมุ่ มี 2 หรือ 4 กลุ่ม รงั ไข่อยใู่ ตว้ งกลีบ ผล แห้ง
แตก เมล็ดมีลักษณะคล้ายฝุ่นผงขนาดเล็กจำนวนมาก เช่น เอ้ืองผึ้ง เอ้ือง

กลบี มว้ น เออ้ื งแซะ

วงศข์ ้าวเยน็ เหนือ (Smilacaceae)

ไม้เถาเนื้อแข็งหรือไม้เถาล้มลุก มีมือพัน บางชนิดมีหนามตามเถา ม
ี
เหง้า ใบเดี่ยว เรียงสลับ เรียงตรงข้ามหรือเรียงเป็นวงรอบ มือพันเกาะเป็นคู่
ออกตามข้อใบ โคนก้านใบแผ่ออกเป็นกาบ เส้นใบออกจากโคนใบ 3-7 เส้น
เส้นแขนงใบเรียงเป็นร่างแห ดอกออกเป็นช่อ บริเวณง่ามใบหรือปลายยอด
ดอกสมบูรณ์เพศหรือแยกเพศ ผลสด มีเนื้อหลายเมล็ด เช่น หัวยาข้าวเย็น
หัวขา้ วเยน็ เหนอื เขืองสยาม






96 คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

วงศ์ขิงขา่ (Zingiberaceae)

ไมล้ ้มลกุ อายหุ ลายปี มีเหง้า สว่ นตา่ ง ๆ มกั มกี ล่ินหอม ลำต้นสน้ั หรอื
กาบใบเรยี งสลบั โอบกนั แนน่ เปน็ ลำตน้ เทยี ม ใบเรยี ง 2 ระนาบหรอื ออกเปน็ กอ
มีกาบใบและลิ้นใบ ใบอ่อนแผ่นใบม้วนเป็นหลอด ดอก ออกเป็นช่อ บริเวณ
ปลายยอด ซอกใบหรือโคนหน่อ ดอกสมบูรณ์เพศ มีใบประดับ ผลแห้งแตก
เมลด็ มขี นาดเล็ก จำนวนมาก เช่น ข่าลิง ขิง กระชายดำ เข้าพรรษา

วงศป์ าล์ม (Palmae)

ลำต้นเรียวยาว ตั้งตรงหรือเลื้อย ผิวลำต้นมีรอยวงแหวนซ่ึงเกิดจากการ
หลุดร่วงของใบหรือมีหนาม ใบประกอบ เรียงสลับซ้อนกันเป็นกลุ่มบริเวณ
ปลายยอดของลำต้น ดอกออกเป็นช่อ มีขนาดใหญ่ มักมีใบประดับช่อดอก
หรือกาบหุ้มช่อดอกรองรับและห่อหุ้มช่อดอกไว้ในขณะท่ีช่อดอกยังอ่อนอยู่
เกสรเพศผู้ 6 อัน ผลสดมี 1 เมล็ดหรอื หลายเมลด็ ไดแ้ ก่ หวายชนิดตา่ ง ๆ






























คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
97

บรรณานุกรม


กอ่ งกานดา ชยามฤต. 2545. คู่มือจำแนกพรรณไม.้ บรษิ ัท ประชาชน จำกัด,
กรุงเทพฯ. 232 หน้า.


ก่องกานดา ชยามฤต. 2550. ลักษณะประจำวงศ์พรรณไม.้ อรณุ การพมิ พ,์
กรุงเทพฯ. 112 หนา้ .


กอ่ งกานดา ชยามฤต. 2550. ลกั ษณะประจำวงศ์พรรณไม้ 2. อรุณการพมิ พ,์
กรุงเทพฯ. 86 หน้า.


คมกริช วงศภ์ าคำ, อุษา กลิ่นหอม, ถวลิ ชนะบุญ และสทุ ธริ า ขุมกระโทก.
2548. ความหลากหลายทางชวี ภาพและชนิดของพรรณไมเ้ ด่นในป่า
วัฒนธรรม พื้นที่ชนบทภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, น. 234-260.

ใน รายงานการประชุมวิชาการ มหาวิทยาลัยมหาสารคามวิจัย คร้ัง
ท่ี 1. มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม, มหาสารคาม.


ชุมพล คุณวาสี. 2551. สัณฐานวิทยาเบ้ืองต้นในการระบุชื่อวงศ์พืชดอก
สามัญ (Basic Morphology for Idintification of Common
Flowering Plant Families). สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลยั , กรุงเทพฯ. 142 หนา้ .


เทียมหทัย ชูพันธ์. 2548. ความหลากชนิดของพรรณพืชและพฤกษศาสตร์
พื้นบ้านของป่าโคกไร่ อำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม.
วทิ ยานพิ นธป์ รญิ ญาโท, มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม. 296 หนา้ .


นิวัติ คชานันท์. 2548. ความหลากชนิดของพรรณพืชและการใช้ประโยชน์
ของชุมชนทอ้ งถนิ่ : กรณีศกึ ษาป่าชมุ ชนเขาสน อำเภอทา่ ยาง จังหวดั
เพชรบุร.ี วทิ ยานพิ นธป์ รญิ ญาโท, มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์. 146
หนา้ .


ราชบัณฑิตยสถาน. 2546. ศัพท์พฤกษศาสตร์ อังกฤษ-ไทย ไทย-อังกฤษ
ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. ห้างหุ้นส่วนจำกัดอรุณการพิมพ์,
กรุงเทพฯ. 300 หนา้ .


98 คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

ราชบัณฑิตยสถาน. 2547. อนุกรมวิธานพืชอักษร ข. หจก. อรุณการพิมพ์,
กรุงเทพฯ. 276 หน้า.


วันเพ็ญ ภูติจันทร์. 2540. พฤกษศาสตร์ (BOTANY). โอเดียนสโตร์,
กรุงเทพฯ. 264 หน้า.


ส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้. 2544. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิติ
นันทน์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2544. บริษัทประชาชน จำกัด.
810 หน้า.


สมราน สุดดี. 2552. เอกสารประกอบการบรรยายการฝึกอบรม หลักสูตร
พฤกษศาสตร์ป่าไม้ ณ ศูนย์ฝึกอบรมท่ี 2 (เขาใหญ่) จ. นครนายก
ระหว่างวันที่ 20-24 กรกฎาคม 2552.


สำนักวจิ ยั การอนุรกั ษป์ ่าไม้และพนั ธพ์ุ ชื , กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สตั วป์ า่ และ
พันธ์ุพืช. ลักษณะประจำวงศ์พรรณไม้ 3. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์
การเกษตรแหง่ ประเทศไทย จำกัด, กรุงเทพฯ. 89 น.


สทุ ธริ า ขมุ กระโทก และ อษุ า กลน่ิ หอม. 2544. พรรณไมพ้ นื้ บา้ นอสี าน เลม่ 1.
สถาบันวิจัยวลยั รุกขเวช, มหาวิทยาลยั มหาสารคาม. 292 หนา้ .


อุทิศ กุฏอินทร์. 2542. นิเวศวิทยาพ้ืนฐานเพื่อการป่าไม้. ภาควิชาชีววิทยา

ป่าไม,้ คณะวนศาสตร,์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร,์ กรุงเทพฯ. 566
หนา้ .


Beentje, H. 2010. The Kew Plant Glossary. Kew Publishing, Royal
Botanic Garden, Kew. 160 pp.


Gardner, S., P. Sidiunthorn, and V. Anusarnsunthorn. 2007. A
Field Guide to Forest Trees of Northern Thailand. Kobfai,
Bangkok. 545 pp.


คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 99

ภาคผนวก


100 คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

การจำแนกชนิดพรรณไม้แบบลกั ษณะเดน่

(Spot characters for Thai Flora)


พรรณพืชในประเทศไทยมีความหลากหลาย การจำแนกชนิดพืชน้ันเป็นอุปสรรคสำคัญในการดำเนินงานใน
ภาคสนาม เนือ่ งจากการจำแนกชนิดให้ถกู ตอ้ งจำเปน็ ตอ้ งอ้างอิงจากตัวอยา่ งพรรณไมท้ ส่ี มบรู ณ์ น่นั คอื มสี ว่ นสบื พนั ธุ์ ไมว่ ่า
ดอกหรือผล โดยการวิเคราะห์ลักษณะเด่นบางประการ เกิดจากการสังเกตของนักพฤกษศาสตร์ จากตัวอย่างสด ตัวอย่าง
แห้ง หรือในภาคสนาม โดยอาศัยลักษณะท่ีใช้ประสาทสัมผัสต่าง ๆ เช่น ดมกลิ่น หรือชิมรส เม่ือนำข้อมูลต่าง ๆ มา
วเิ คราะหส์ รปุ ประมวลผล จึงสามารถกำหนดเปน็ ลกั ษณะทบี่ ง่ บอกชนิด หรอื สกลุ หรอื วงศไ์ ด้อยา่ งชดั เจน โดยสามารถสรปุ
ออกมาเป็นทง้ั หมด 81 ลกั ษณะ


ลักษณะวสิ ยั (HABIT) (ลกั ษณะที่ 1-13)

1. พืชที่มีการเรียงตัวของใบเป็นกระจุก (Cushion plants) ในประเทศไทยเป็นกลุ่มพืชที่มีการกระจายพันธุ์
ในพืน้ ทสี่ งู (ภาพที่ 83)


Taxon Family Taxon Family
Centrolepis Centrolepidaceae Gentiana p.p. Gentianaceae
Cerastium p.p. Caryophyllaceae Geranium p.p. Geraniaceae
Danthonia p.p. Gramineae Isachne p.p. Gramineae
Drosera p.p. Droseraceae Laciuca p.p. Compositae
Eriocaulon p.p. Eriocaulaceae Lepidium p.p. Cruciferae
Gaimardia Centrolepidaceae

2. พชื ท่มี ีลำต้นอวบบวม (Swollen stems) พชื บางชนิดจะมีรูกลวงเป็นทอี่ ยูข่ องมด หรือเป็นสว่ นสะสมนำ้


Taxon Family Taxon Family
Agapetes p.p. Ericaceae Myrmecodia Rubiaceae
Brachychiton p.p. Sterculiaceae Myrmephytum Rubiaceae
Butea monosperma Leguminosae-Papilionoideae Neoalsomitra p.p. Cucurbitaceae
Cissus p.p. Vitaceae Pachycentria Melastomataceae
Hydnophytum Rubiaceae Pogonanthera Melastomataceae
Impatiens p.p. Balsaminaceae Premna p.p. Labiatae
Jatropha Euphorbiaceae Vaccinium p.p. Ericaceae
Leucas p.p. Labiatae Vitex p.p. Labiatae
Medinilla p.p. Melastomataceae

3. พชื ที่ออกผลครง้ั เดยี ว (Monocarpic plants) พืชทมี่ อี ายหุ ลายปีแต่จะออกช่อดอกเพียงคร้งั เดียว แล้วจะ
ตายไป (ภาพที่ 84)


Taxon Family Taxon Family
Agave Liliaceae Harmsiopanax Araliaceae
Bambusa p.p. Gramineae Metroxylon Palmae
Corypha Palmae Strobilanthes p.p. Acanthaceae

4. พรรณไม้เลือ้ ยทม่ี ีมอื เกาะ หรือขอเกีย่ ว (Climber with hooks or tendrils) (ภาพท่ี 85)


Taxon Family Taxon Family
Acacia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Artabotrys Annonaceae
Adenia Passifloraceae Bauhinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae
Ampelocissus Vitaceae Bignonia p.p. Bignoniaceae
Ampelopsis Vitaceae Bougainvillea Nyctaginaceae
Ancistrocladus Ancistrocladaceae Bracteolanthus Leguminosae-Caesalpinioideae
Antigonon Polygonaceae Caesalpinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae
Calamus Palmae Maclura Moraceae

คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
101

Taxon Family Taxon Family
Callerya p.p. Leguminosae-Papilionoideae Melodorum Annonaceae
Calospatha Palmae Mimosa Leguminosae-Mimosoideae
Canthium p.p. Rubiaceae Myrialepis Palmae
Capparis p.p. Capparaceae Naravelia Ranunculaceae
Cardiospermum Sapindaceae Nepenthes Nepenthaceae
Cayratia Vitaceae Nothocissus Vitaceae
Ceratolobus Palmae Olax Olacaceae
Cissus Vitaceae Omphalea p.p. Euphorbiaceae
Clerodendrum p.p. Labiatae Partenocissus Vitaceae
Cucurbitaceae p.p. Cucurbitaceae Passiflora Passifloraceae
Daemonorops Palmae Petraeovitex Labiatae
Dalbergia p.p. Leguminosae-Papilionoideae Philbornea Linaceae
Enkleia Thymelaeaceae Pisonia (aculeata) Nyctaginaceae
Entada p.p. Leguminosae-Mimosoideae Pisum Leguminosae-Papilionoideae
Erythropalum Olacaceae Plectocomia Palmae
Flagellaria Flagellariaceae Plectocomiopsis Palmae
Friesodielsia Annonaceae Pogonotium Palmae
Gloriosa Liliaceae Polyporandra p.p. Icacinaceae
Gouania Rhamnaceae Pterisanthes Vitaceae
Harrisonia Simaroubaceae Quisqualis Combretaceae
Heterosmilax Liliaceae Randia p.p. Rubiaceae
Hollrungia Passifloraceae Rauwenhoffia Annonaceae
Hugonia Linaceae Retispatha Palmae
Illigera Hernandiaceae Rubus Rosaceae
Indorouchera Linaceae Sageretia p.p. Rhamnaceae
Iodes Icacinaceae Smythea p.p. Rhamnaceae
Jasminum p.p. Oleaceae Solanum p.p. Solanaceae
Korthalsia Palmae Strychnos p.p. Strychnaceae
Lantana p.p. Verbenaceae Tetrastigma Vitaceae
Lasiobema Leguminosae-Caesalpinioideae Toddalia Rutaceae
Lathyrus Leguminosae-Papilionoideae Uvaria Annonaceae
Lophopyxis Lophopyxidaceae Ventilago Rhamnaceae
Luvunga Rutaceae Vitis Vitaceae
Lysiphyllum Leguminosae-Caesalpinioideae Zizyphus Rhamnaceae

5. พรรณไมเ้ ลื้อยที่ไมม่ ีมอื เกาะ หรือขอเกย่ี ว (Climbers without hooks/tendrils )


Taxon Family Taxon Family
Acacia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Airyantha Leguminosae-Papilionoideae
Actinidia Actinidiaceae Alyxia Apocynaceae
Aeschynanthus Gesneriaceae Anomanthodia Rubiaceae
Agalmyla Gesneriaceae Anomianthus Annonaceae
Aganope Leguminosae-Papilionoideae Anredera Basellaceae
Aganosma Apocynaceae Araceae p.p. Araceae
Agatea Violaceae Aristolochia Aristolochiaceae
Agelaea Connaraceae Asclepiadaceae p.p. Asclepiadaceae
Aidiopsis Rubiaceae Aspidopteris Malpighiaceae
Bauhinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Fissistigma Annonaceae
Berchemia p.p. Rhamnaceae Freycinetia Pandanaceae
Bowringia Leguminosae-Papilionoideae Galeola Orchidaceae
Bridelia p.p. Euphorbiaceae Garcinia Guttiferae
Byttneria Sterculiaceae Gardneria Loganiaceae
Caesalpinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Geitonoplesium Hemerocallidaceae
Callerya Leguminosae-Papilionoideae Glossocarya Labiatae
Cansjera Opiliaceae Gnetum p.p. Gnetaceae

102 คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

Taxon Family Taxon Family
Cardiopteris Cardiopteridaceae Gynochthodes Rubiaceae
Cassytha Lauraceae Gynopachis Rubiaceae
Celastrus Celastraceae Hibbertia p.p. Dilleniaceae
Clematis Ranunculaceae Hieris Bignoniaceae
Clitorea Leguminosae-Papilionoideae Hiptage Malpighiaceae
Cnesmone Euphorbiaceae Hosea Labiatae
Cnestis Connaraceae Hymenopyramis Labiatae
Coelospermum Rubiaceae Illigera Hernandiaceae
Combretum Combretaceae Ipomoea p.p. Convolvulaceae
Congea Verbenaceae Ischnocarpus Apocynaceae
Connarus Connaraceae Jacquemontia Convolvulaceae
Coptosapelta Rubiaceae Jasminum p.p. Oleaceae
Crawfurdia Gentianaceae Kadsura Schisandraceae
Creochiton Melastomataceae Kunstleria Leguminosae-Papilionoideae
Croton caudatus p.p. Euphorbiaceae Leuconotis Apocynaceae
Cuscuta Convulaceae Linostoma Thymelaeaceae
Cyathostemma Annonaceae Loeseneriella Celastraceae
Cyrtandra p.p. Gesneriaceae Lonicera Caprifoliaceae
Dalbergia p.p. Leguminosae-Papilionoideae Lucinaea Rubiaceae
Dalechampia Euphorbiaceae Macrolenes Melastomataceae
Deeringia Amaranthaceae Macropsychanthus Leguminosae-Papilionoideae
Derris Leguminosae-Papilionoideae Maesa p.p. Myrsinaceae
Desmos p,p. Annonaceae Malaisia Moraceae
Dichapetalum p.p. Dichapetalaceae Mastersia Leguminosae-Papilionoideae
Dinochloa Gramnineae Maurandy Scrophulariaceae
Dioclea Leguminosae-Papilionoideae Medinilla p.p. Melastomataceae
Dioscorea Dioscoreaceae Megistostigma Euphorbiaceae
Diplectria Melastomataceae Melodinus Apocynaceae
Dipodium scandens Orchidaceae Menispermaceae p.p. Menispermaceae
Ecdysanthera Apocynaceae Merremia Convolvulaceae
Ellipeia Annonaceae Micrechites Apocynaceae
Embelis p.p. Myrsinaceae Mikania Compositae
Entada p.p. Leguminosae-Mimosoideae Millettia p.p. Leguminosae-Papilionoideae
Epigynum Apocynaceae Miquelia Icacinaceae
Erycibe p.p. Convolvulaceae Mitrella Annonaceae
Euonymus p.p. Celastraceae Monarthrocarpus Leguminosae-Papilionoideae
Eustrephus Philesiaceae Morinda p.p. Rubiaceae
Faradaya Labiatae Mucuna Leguminosae-Papilionoideae
Ficus p.p. Moraceae Muehlenbeckia Polygonaceae
Mussaenda p.p. Rubiaceae Pyrenacantha Icacinaceae
Myxopyrum Oleaceae Quisqualis Combretaceae
Nastus Gramineae Racemobambos Gramineae
Neodissochaeta Melastomataceae Rhipogonum Ripogonaceae
Neosepicaea Bignoniaceae Rhynchosia Leguminosae-Papilionoideae
Nyctocalos Bignoniaceae Ryssopterys Malpighiaceae
Omphalea p.p. Euphorbiaceae Rourea Connaraceae
Operculina Convolvulaceae Sabia Sabiaceae
Opilia Opiliaceae Salacia Celastraceae
Pachystylidium Euphorbiaceae Sarcodum Leguminosae-Papilionoideae
Padbruggea Leguminosae-Papilionoideae Sarcostigma Icacinaceae
Paederia Rubiaceae Scaevola oppositifolia Goodeniaceae
Palmeria Monimiaceae Schisandra Schisandraceae
Pandorea Bignoniaceae Securidaca Polygalaceae
Parsonsia Apocynaceae Smythea p.p. Rhamnaceae

คูม่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 103

Taxon Family Taxon Family
Parvatia Lardizabalaceae Spatholirion Commelinaceae
Pegia Anacardiaceae Spatholobus Leguminosae-Papilionoideae
Petraeovitex Labiatae Sphenodesme Verbenaceae
Phylacium Leguminosae-Papilionoideae Stemona Stemonaceae
Phyllanthus reticulates Euphorbiaceae Strongylodon Leguminosae-Papilionoideae
Phytocrene Icacinaceae Strophanthus Apocynaceae
Plagiopteron Plagiopteraceae Symphorema Verbenaceae
Polygala p.p. Polygalaceae Tecomanthe Bignoniaceae
Polyporandra p.p. Icacinaceae Tephrosia Leguminosae-Papilionoideae
Porana Convolvulaceae Tetracera Dilleniaceae
Pottsia Apocynaceae Thunbergia Acanthaceae
Premna p.p. Labiatae Tournefortia Boraginaceae
Psychotria p.p. Rubiaceae Trimenia macrura Trimeniaceae
Pterococcus Euphorbiaceae Tristellateia Malpighiaceae
Pterolobium Leguminosae-Caesalpinioideae Urceola Apocynaceae
Pueraria Leguminosae-Papilionoideae Vanilla Orchidaceae
Pycnospora Leguminosae-Papilionoideae Vernonia p.p. Compositae
Pyramidanthe Annonaceae Vigna Leguminosae-Papilionoideae

6. พรรณไมเ้ ลอ้ื ยทมี่ ใี บเรยี งตรงกนั ขา้ ม (Climbers with opposite leaves ) อาจจะมมี อื เกาะ หรอื ขอเกย่ี วกไ็ ด้


Taxon Family Taxon Family
Aeschynanthus p.p. Gesneriaceae Aphaenandra Rubiaceae
Agalmyla Gesneriaceae Artia Apocynaceae
Aspidopterys Malpighiaceae Asclepiadaceae p.p. Asclepiadaceae
Aganosma Apocynaceae Caesalpinia oppositifolia Leguminosae-Caesalpinioideae
Aidiopsis Rubiaceae Calycopteris Combretaceae
Allaeophania Rubiaceae Canthium p.p. Rubiaceae
Alyxia p.p. Apocynaceae Catanthera Melastomataceae
Anomanthodia Rubiaceae Chilocarpus Apocynaceae
Chonemorpha Apocynaceae Medinilla p.p. Melastomataceae
Clematis Ranunculaceae Melodinus Apocynaceae
Coelospermum Rubiaceae Micrechites Cruciferae
Combretum Combretaceae Mikania Compositae
Congea Verbenaceae Morinda p.p. Rubiaceae
Coptosapelta Rubiaceae Mussaenda p.p. Rubiaceae
Crawfurdia Gentianaceae Myxopyrum Oleaceae
Creochiton Melastomataceae Naravelia Ranunculaceae
Cyrtandra p.p. Gesneriaceae Neodissochaeta Melastomataceae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae Neosepicaea Bignoniaceae
Diplectria = Dissochaeta Melastomataceae Paederia Rubiaceae
Dissochaeta Melastomataceae Palmeria Monimiaceae
Ecdysanthera = Urceola Apocynaceae Pandorea Bignoniaceae
Enkleia Thymelaeaceae Parabarium Apocynaceae
Epigynum Apocynaceae Parameria Apocynaceae
Euonymus p.p. Celastraceae Parsonsia Apocynaceae
Fagraea p.p. Gentianaceae Petraeovitex Labiatae
Faradaya Labiatae Plagiopteron Celastraceae
Ficus p.p. Moraceae Polyporandra Icacinaceae
Garcinia Guttiferae Pottsia Apocynaceae
Gardneria Loganiaceae Premna p.p. Labiatae
Gelsemium p.p. Loganiaceae Psychotria p.p. Rubiaceae
Glossocarya Labiatae Quisqualis Combretaceae
Gnetum p.p. Gnetaceae Rhynchodia Apocynaceae

104 คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

Taxon Family Taxon Family
Gynochthodes Rubiaceae Rhyssopteris Malpighiaceae
Gynopachis Rubiaceae Salacia p.p. Celastraceae
Hieris Bignoniaceae Saritaea* Bignoniaceae
Hiptage Malpighiaceae Scaevola oppositifolia Goodeniaceae
Hosea Labiatae Sphenodesme Verbenaceae
Hydrangea p.p. Hydrangeaceae Strophanthus Apocynaceae
Hymenopyramis Labiatae Strychnos p.p. Strychnaceae
Iodes Icacinaceae Symphorema Verbenaceae
Ischnocarpus Cruciferae Tecomanthe Bignoniaceae
Jasminum p.p. Oleaceae Thunbergia Acanthaceae
Leuconotis Apocynaceae Tournefortia p.p. Boraginaceae
Levieria p.p. Monimiaceae Trachelospermum Apocynaceae
Linostoma Thymelaeaceae Trichopus Dioscoreaceae
Lonicera Caprifoliaceae Tristellateia Malpighiaceae
Lucinaea Rubiaceae Uncaria Rubiaceae
Macrolenes Melastomataceae Urceola Apocynaceae
Maurandya Plantaginaceae Urnularia Apocynaceae
Willughbeia Apocynaceae
Family
7. พืชท่ีไมม่ คี ลอโรฟลิ ล์ โดยมากจะเปน็ พวกพชื กินซาก (ภาพท่ี 86)
Balanophoraceae
Orchidaceae
Taxon Family Taxon Orchidaceae
Aeginetia Orobanchaceae Exorhopala Burmaniaceae
Andresia Ericaceae Galeola Ericaceae
Aphyllorchis Orchidaceae Gastrodia Balanophoraceae
Balanophora Balanophoraceae Gymnosiphon Orchidaceae
Burmannia p.p. Burmaniaceae Hypopithys Rafflesiaceae
Cassytha Lauraceae Langsdorffia Ericaceae
Christisonia Orobanchaceae Lecanorchis Orchidaceae
Corsia Corsiaceae Mitrastemma Petrosaviaceae
Corybas p.p. Orchidaceae Monotropastrum Rafflesiaceae
Cotylanthera Gentiabaceae Pachystoma Rafflesiaceae
Cuscuta Convolvulaceae Petrosavia Balanoph.
Cystorchis Orchidaceae Rafflesia Rafflesiaceae
Didymoplexiella Orchidaceae Rhizanthes Triuridaceae
Didymoplexis Orchidaceae Rhopalocnemis Thismiaceae
Epipogum Orchidaceae Sapria Family
Epirixanthes Polygalaceae Sciaphila Flacourtiaceae
Eulophia Orchidaceae Thismia Rubiaceae
Burseraceae
8. พืชทีท่ ิง้ ใบเม่อื ออกดอก พชื ท่ลี ดรปู ใบ และพชื ทีท่ ิ้งใบก่อนทจี่ ะออกดอก
Labiatae
Sterculiaceae
Taxon Family Taxon Rubiaceae
Amorphophallus Araceae Flacourtia p.p. Flacourtiaceae
Balanophoraceae Balanophoraceae Gardenia p.p. Anacardiaceae
Bombax Bombacaceae Garuga Bignoniaceae
Catunaregam Rubiaceae Gmelina p.p. Anacardiaceae
Chiloschista Orchidaceae Hildegardia Leguminosae-Mimosoideae
Combretum Combretaceae Hymenodictyon Santalaceae
Crepis p.p. Compositae Itoa Bignoniaceae
Dalbergia p.p. Leguminosae-Papilionoideae Lannea
Dillenia p.p. Dilleniaceae Mayodendron p.p
Dipterocarpus p.p. Dipterocarpaceae Parishia p.p.
Erythrina p.p. Leguminosae-Papilionoideae Parkia p.p.
Firmiana Sterculiaceae Placellaria p.p.
Premna p.p. Labiatae Stereospermum

คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 105

Taxon Family Taxon Family
Radermachera p.p. Bignoniaceae Symphorema p.p. Verbenaceae
Rafflesiaceae Rafflesiaceae Taeniophylum Orchidaceae
Remusatia Araceae Tectona Labiatae
Sarcostemma Asclepiadaceae Terminalia p.p. Combretaceae
Shorea p.p. Dipterocarpaceae Tetrameles Datiscaceae
Sterculia p.p. Sterculiaceae

9. พืชทม่ี มี ดอาศัยรว่ มด้วย (Ant plants) พชื ท่มี โี ครงสร้างสำหรับให้มดอาศยั อยดู่ ว้ ย


Taxon Family Taxon Family
Acacia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Hydnophytum Rubiaceae
Alpinia domatifera Zingiberaceae Kibara p.p. Monimiaceae
Amylotheca formicaria Loranthaceae Korthalsia p.p. Palmae
Anthorrhiza Rubiaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Archidendron aruense Leguminosae-Mimosoideae Myristica myrmecophila Myristicaceae
Chisocheton myrmecophilus Meliaceae Myristica subalulata Myristicaceae
Clerodendrum p.p. Labiatae Myrmecodia Rubiaceae
Dischidia p.p. Asclepiadaceae Myrmeconauclea Rubiaceae
Drypetes myrmecophila Euphorbiaceae Neonauclea p.p. Rubiaceae
Drypetes pendula Euphorbiaceae Nepenthes bicalcarata Nepenthaceae
Elaeocarpus myrmecophilus Elaeocarpaceae Piper microphyllum Piperaceae
Endospermum p.p. Euphorbiaceae Psychotria myrmecophila Rubiaceae
Euroschinus Anacardiaceae Rinorea javanica Violaceae
Ficus p.p. Moraceae Saurauia myrmecoidea Actinidiaceae
Harpullia myrmecophila Sapindaceae Semecarpus aruensis Anacardiaceae
Homalanthus fastuosus Euphorbiaceae Steganthera p.p. Monimiaceae
Hoya p.p. Asclepiadaceae Zanthoxylum myriacanthum Rutaceae

10. ไม้ต้นทมี่ รี ปู รา่ งคลา้ ยร่ม (Schopfbäume) มีกิง่ กา้ นน้อย มักมขี นาดใหญ่ ใบจำนวนมากเป็นกระจุก


Taxon Family Taxon Family
Agrostistachys Euphorbiaceae Meliaceae p.p. Meliaceae
Anakasia Araliaceae Osmoxylon p.p. Araliaceae
Barringtonia p.p. Lecythidaceae Palmae p.p. Palmae
Carica Caricaceae Pandanus Pandanaceae
Cordyline Liliaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Cycas Cycadaceae Sararanga Pandanaceae
Dracaena Dracaenaceae Schuurmansia Ochnaceae
Eurycoma Simaroubaceae Semecarpus p.p. Anacardiaceae
Harmsiopanax Araliaceae Sterculia p.p. Sterculiaceae
Jagera Sapindaceae Tapeinosperma Myrsinaceae
Leea p.p. Leeaceae

11. พืชกาฝาก พืชที่นำธาตอุ าหารบางส่วน หรอื ทัง้ หมดจากพืชที่อาศยั เกาะอยู่ (Parasites) (ภาพท่ี 87)


Taxon Family Taxon Family
Aeginetia Orobachaceae Decaisnina Loranthaceae
Amyema Loranthaceae Dendromyza Santalaceae
Amylotheca Loranthaceae Dendrophthoe Loranthaceae
Balanophora Balanophoraceae Distrianthes Loranthaceae
Barathranthus Loranthaceae Dufrenoya Santalaceae
Buchnera Scrophulariaceae Elytranthe Loranthaceae
Cassytha Lauraceae Exorhopala Loranthaceae
Cecarria Loranthaceae Exocarpos Santalaceae
Christisonia Orobanchaceae Ginalloa Santalaceae
Cladomyza Santalaceae Helixanthera Loranthaceae

106 คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

Taxon Family Taxon Family
Cuscuta Convolvulaceae Korthalsella Viscaceae
Cyne Loranthaceae Lampas Loranthaceae
Cactyliophora Loranthaceae Langsdorffia Balanophoraceae
Lepeostegeres Loranthaceae Rhopalocnemis Balanophoraceae
Lepidaria Loranthaceae Santalum Santalaceae
Lepidella Loranthaceae Scleropyrum Santalaceae
Loxanthera Loranthaceae Scurulla Loranthaceae
Macrosolen Loranthaceae Sogerianthe Loranthaceae
Notothixos Viscaceae Striga Scrophulariaceae
Olacaceae p.p. Olacaceae Taxillus Loranthaceae
Opiliaceae p.p. Opiliaceae Tetradyas Loranthaceae
Papuanthes Loranthaceae Thaumasianthes Loranthaceae
Phacellaria Santalaceae Thesium Santalaceae
Rafflesia Rafflesiaceae Trithecanthera Loranthaceae
Rhizomonanthes Loranthaceae Viscum Viscaceae
Rhizanthes Rafflesiaceae

12. พืชท่ีแตกกิ่งแบบแขน (Armed plants) พืชจะมีหนามที่แตกมาจากก่ิง หูใบ หรือใบ พืชบางชนิดมีการ
แตกกงิ่ แบบนใ้ี นขณะท่ยี งั ไมแ่ ก่ เม่ือแกแ่ ลว้ จะหายไป เชน่ สกลุ ต้วิ แตว้ (Cratoxylum) (ภาพที่ 88)


Taxon Family Taxon Family
Acacia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Cathormion Leguminosae-Mimosoideae
Acanthopanax Araliaceae Catunaregam Rubiaceae
Acanthophora Araliaceae Ceiba Bombacaceae
Acanthus p.p. Acanthaceae Ceratolobus Palmae
Aegle Rutaceae Ceriscoides Rubiaceae
Alangium salvifolium Alangiaceae Citriobatus Pittosporaceae
Albizia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Citrus p.p. Rutaceae
Alternanthera p.p. Amaranthaceae Cleome p.p. Capparaceae
Amaranthus p.p. Amaranthaceae Combretum quadrangulare Combretaceae
Anthorrhiza Rubiaceae Cratoxylum formosum Guttiferae
Aralia Araliaceae Cycas p.p. Cycadaceae
Artabotrys hexapetalus Annonaceae Daemonorops Palmae
Atalantia Rutaceae Dalbergia parviflora Leguminosae-Papilionoideae
Azima Salvadoraceae Dichrostachys p.p. Leguminosae-Mimosoideae
Barleria p.p. Acanthaceae Dioscorea p.p. Dioscoreaceae
Berberis Berberidaceae Diospyros Montana Ebenaceae
Bombax Bombacaceae Elaeagnus Elaeagnaceae
Borassus Palmae Eleiodoxa Palmae
Brassaiopsis Araliaceae Embelis p.p. Myrsinaceae
Bridelia p.p. Euphorbiaceae Erythrina p.p. Leguminosae-Papilionoideae
Bursaria Pittosporaceae Eugissona Palmae
Cactaceae p.p. Cactaceae Euphorbia p.p. Euphorbiaceae
Caesalpinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Excoecaria indica Euphorbiaceae
Calamus Palmae Fagerlindia Rubiaceae
Calospatha Palmae Fagraea crenulata Loganiaceae
Canthium p.p. Rubiaceae Feronia elephantum Rutaceae
Capparis Capparaceae Feroniella lucida Rutaceae
Cassia javanica Leguminosae-Caesalpinioideae Ficus dens-echini Moraceae
Flacourtia p.p. Flacourtiaceae Pisonia aculeate Nyctaginaceae
Gleditsia Leguminosae-Caesalpinioideae Planchonella punctata Sapotaceae
Gmelina p.p. Labiatae Plectocomia Palmae
Harmsiopanax Araliaceae Plectocomiopsis Palmae
Harrisonia Simaroubaceae Pogonotium Palmae
Hemiscolopia Flacourtiaceae Polyscias mollis Araliaceae

คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
107

Taxon Family Taxon Family
Hesperethusa crenulata Rutaceae Protium Burseraceae
Hura Euphorbiaceae Pterolobium Leguminosae-Caesalpinioideae
Hydrolea spinosa Hydrophyllaceae Punica p.p. Punicaceae
Hymenocardia Euphorbiaceae Quisqualis p.p. Combretaceae
Korthalsia Palmae Retispatha Palmae
Leea p.p. Leeaceae Salacca Palmae
Lepidium p.p. (Papuzilla) Cruciferae Salsola Chenopodiaceae
Licuala Palmae Saurauia p.p. Actinidiaceae
Luvunga Rutaceae Sauropus androgynus p.p. Euphorbiaceae
Maclura Moraceae Scleropyrum Santalaceae
Malpighia Malpighiaceae Scolopia Flacourtiaceae
Merope Rutaceae Semecarpus bunburyanus Anacardiaceae
Metroxylon p.p. Palmae Smilax p.p. Smilacaceae
Meyna Rubiaceae Solanum p.p. Solanaceae
Myrialepis Palmae Streblus p.p. Moraceae
Myrmecodia Rubiaceae Terminalia p.p. Combretaceae
Neoalsomitra p.p. Cucurbitaceae Toddalia Rutaceae
Olax p.p. Olacaceae Trevesia Araliaceae
Oncosperma Palmae Trifidacanthus Leguminosae-Papilionoideae
Oxyceros p.p. Rubiaceae Triphasia Rutaceae
Paramignya Rutaceae Xanthophyllum p.p. Polygalaceae
Parkinsonia Leguminosae-Caesalpinioideae Ximenia Olacaceae
Pholidocarpus Palmae Xylosma luzonense Flacourtiaceae
Pigafetta Palmae Zanthoxylum Rutaceae
Family
13. ลำต้นสะสมอาหาร (Bulbils)
Crassulaceae
Alliaceae
Taxon Family Taxon Pentastemonaceae
Alpinia p.p. Zingiberaceae Kalanchoe Araceae
Caldesia Alismataceae Nothoscordum Asparagaceae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae Pentastemona
Furcraea Asparagaceae Remusatia
Globba p.p. Zingiberaceae Yucca




สว่ นลำต้น หรอื กิ่ง (ลักษณะที่ 14-18)

14. การแตกก่ิงแบบต้นหูกวาง (Terminalia branching) พืชมีการแตกกิ่งข้างเดียว (Sympodial
branching) เป็นการเจริญย่นื ยาวจากตาขา้ ง เช่น พืชในสกุล Baccaurea Elaeocarpus และสกลุ Terminalia


Taxon Family Taxon Family
Actinodaphne Lauraceae Palaquium Sapotaceae
Alstonia Apocynaceae Pangium Flacourtiaceae
Baccaurea Euphurbiaceae Parinari Chrysobalanaceae
Barringtonia Lecythidaceae Phoebe Lauraceae
Beilschmiedia Lauraceae Pittosporum Pittsporaceae
Bombax Bombacaceae Pouteria Sapotaceae
Campnosperma Anacardiaceae Rhizophoraceae p.p. Rhizophoraceae
Ceiba Bombacaceae Rhodoleia Hamamelidaceae
Celtis Ulmaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Elaeocarpus Elaeocarpaceae Sapium Euphorbiaceae
Endospermum Euphurbiaceae Sloanea Elaeocarpaceae
Fagraea Loganiaceae Sterculia Sterculiaceae
Firmiana Sterculiaceae Terminalia Combretaceae
Gluta Anacadiaceae Tetractomia Rutaceae

108 คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

Taxon Family Taxon Family
Leguminosae p.p. Leguminosae Theaceae p.p. Theaceae
Maniikara Sapotaceae Vavaea Meliaceae

15. ลำตน้ เปน็ ครบี หรือสัน


Taxon Family Taxon Family
Alsomitra suberosa Cucurbitaceae Heterostemma cuspidatum Asclepiadaceae
Ammobium Compositae Illigera p.p. Hernandiaceae
Ardisia p.p. Myrsinaceae Laggera Compositae
Aristolochia crassinervia Aristolochiaceae Lecananthus Rubbiaceae
Axinandra alata Crypteroniaceae Lophopetalum sessilifolium Celastraceae
Bauhinia ridleyi Leguminosae-Caesalpinioideae Medinilla p.p. Melastomataceae
Cissus alata Vitaceae Memecylon p.p. Melastomataceae
Crotalaria p.p. Leguminosae-Papilionoideae Passiflora quadrangularis Passifloraceae
Cyrtandromoea Scrophulariaceae Phyllanthus p.p. Euphorbiaceae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae Poikilogyne p.p. Melastomataceae
Embelia p.p. Myrsinaceae Pternandra p.p. Melastomataceae
Eugenia p.p. Myrtaceae Pterocaulon Compositae
Garcinia p.p. Guttiferae Secamone elliptica Asclepiadaceae
Glochidion p.p. Euphorbiaceae Sphaeranthus Compositae
Grangea Compositae Strobilanthes p.p. Acanthaceae

16. พืชทม่ี ีข้อบวม (Swollen nodes) เช่น พชื วงศ์ Acanthaceae Piperaceae เป็นตน้ (ภาพที่ 89)


Taxon Family Taxon Family
Acalypha brachystachya Euphorbiaceae Leea Leeaceae
Acalypha lanceolata Euphorbiaceae Loranthaceae Loranthaceae
Acanthaceae Acanthaceae Macrolenes p.p. Melastomataceae
Ascarina Chloranthaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Avicennia Avicenniaceae Mirabilis Nyctaginaceae
Axinandra Crypteroniaceae Peperomia Piperaceae
Carallia Rhizophoraceae Piper Piperaceae
Chloranthus Chloranthaceae Polygonum Polygonaceae
Crypteronia Crypteroniaceae Pothomorphe Piperaceae
Dactylocladus Crypteroniaceae Pternandra Melastomataceae
Dissochaeta p.p. Melastomataceae Sarcandra Chloranthaceae
Gnetum Gnetaceae Sonneratia Sonneratiaceae
Gomphrena Amaranthaceae Symingtonia Hamamelidaceae
Gynotroches Rhizophoraceae Thottea Aristolochiaceae
Hedyosmum Chloranthaceae Viscaceae Viscaceae
Impatiens Balsaminaceae Zippelia Piperaceae
Iresine Amaranthaceae

17. พชื ทมี่ กี ง่ิ สีขาว ก้านใบสดี ำ พบมากในวงศ์ Oleaceae


Taxon Family Taxon Family
Alseodaphne p.p. Lauraceae Ilex p.p. Aquifoliaceae
Beilschmiedia p.p. Lauraceae Kayea p.p. Guttiferae
Chionanthus p.p. Oleaceae Olea p.p. Oleaceae
Corynocarpus Corynocarpaceae Pittosporum p.p. Pittosporaceae
Eugenia. p.p. Myrtaceae

คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
109

18. พชื ท่ีมีตาเป็นชุด (Serial buds) โดยมีตาจำนวนหลายตาตอ่ ซอกใบ เช่น Capparis quiniflora


Taxon Family Taxon Family
Agrostistachys indica Euphorbiaceae Hollrungia Passifloraceae
Anisophyllea Rhizophoraceae Lonicera Caprifoliaceae
Capparis quiniflora Capparaceae Pithecellobium ellipticum Leguminosae-Mimosoideae
Capparis zeylanica Capparaceae Plagiopteron Plagiopteraceae
Chisocheton p.p. Meliaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Connarus grandis Connaraceae




นำ้ ยาง (Exudate) (characters 19-22)

พืชหลายชนิดมีการสร้างน้ำยางใส หรือขุ่นเมื่อตัดหรือถาก ซึ่งเป็นการยากหากจะดูจากตัวอย่างแห้ง ยกเว้น
แต่ผเู้ กบ็ ไดบ้ นั ทึกไว้

19. พชื ที่มีนำ้ ยางสีขาว หรือสเี หลอื ง พืชวงศ์ไทร Moraceae และวงศล์ ะมุด Sapotaceae มักมีนำ้ ยางสีขาว
ส่วนวงศม์ งั คุด Guttiferae มกั จะมีน้ำยางสเี หลอื ง (ภาพที่ 90)


Taxon Family Taxon Family
Aglaia Meliaceae Hura Euphorbiaceae
Anacolosa p.p. Olacaceae Lansium Meliaceae
Aphanamixis Meliaceae Laurentia Campanulaceae
Apocynaceae Apocynaceae Limnocharis Alismataceae
Araceae p.p. Araceae Lobelia Campanulaceae
Argemone Papaveraceae Maesa Myrsinaceae
Asclepiadaceae Asclepiadaceae Mammea Guttiferae
Burseraceae p.p. Burseraceae Manihot Euphorbiaceae
Calamus Palmae Mesua Guttiferae
Calophyllum Guttiferae Moraceae Moraceae
Cardiopteris Cardiopteridaceae Morinda p.p. Rubiaceae
Carica Caricaceae Nymphaeaceae Nymphaeaceae
Chisocheton p.p. Meliaceae Ochanostachys Olacaceae
Codiaeum Euphorbiaceae Omphalea Euphorbiaceae
Codonopsis Campanulaceae Parishia p.p. Anacardiaceae
Compositae p.p. Compositae Pimelodendron Euphorbiaceae
Convolvulaceae p.p. Convolvulaceae Pisonia umbelliflora Nyctaginaceae
Cratoxylum Guttiferae Pleiogynium timoriense Anacardiaceae
Daemonorops Palmae Prumnopitys ladei Podocarpaceae
Diploclisia Menispermataceae Rhus p.p. Anacardiaceae
Elateriospermum Euphorbiaceae Rothmannia p.p. Rubiaceae
Euphorbia Euphorbiaceae Salacia papuana Celastraceae
Excoecaria Euphorbiaceae Sapium Euphorbiaceae
Fagraea p.p. Loganiaceae Sapotaceae Sapotaceae
Fibraurea Menispermataceae Stillingia Euphorbiaceae
Garcinia Guttiferae Tenagocharis Alismataceae
Ficus p.p. Moraceae Thespesia p.p. Malvaceae
Hevea Euphorbiaceae Tinomiscium Menispermataceae
Homalanthus Euphorbiaceae

110 คูม่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

20. พืชทม่ี นี ำ้ ยางสดี ำ หรือสีนำ้ ตาล พบในวงศม์ ะม่วง Anacardiaceae (ภาพท่ี 91)


Taxon Family Taxon Family
Anacardium Anacardiaceae Mangifera p.p. (brown) Anacardiaceae
Androtium Anacardiaceae Melanochyla Anacardiaceae
Ardisia p.p. Myrsinaceae Parishia p.p. Anacardiaceae
Bouea (brown) Anacardiaceae Pegia Anacardiaceae
Buchanania Anacardiaceae Pentaspadon (brown) Anacardiaceae
Campnosperma Anacardiaceae Pistacia Anacardiaceae
Canarium p.p. Burseraceae Pleiogynium Anacardiaceae
Dracontomelon Anacardiaceae Rhus p.p. Anacardiaceae
Drimycarpus Anacardiaceae Semecarpus Anacardiaceae
Euroschinus Anacardiaceae Spondias Anacardiaceae
Gluta Anacardiaceae Swintonia Anacardiaceae
Koordersiodendron Anacardiaceae Ternstroemia p.p. (brown) Theaceae
Lannea Anacardiaceae Triomma p.p. Burseraceae

21. พืชที่มีนำ้ ยางสีแดง หรอื สสี ม้ พบในวงศเ์ ลือดม้า Myristicaceae บางชนิดมยี างใส เมอื่ ตัด หรอื ถากทง้ิ ไว้
จะเปลยี่ นเปน็ สแี ดง (ภาพท่ี 92)


Taxon Family Taxon Family
Baloghia Euphorbiaceae Horsfieldia Myristicaceae
Bischofia Euphorbiaceae Inocarpus Leguminosae-Papilionoideae
Bixa Bixaceae Kalappia Leguminosae-Caesalpinioideae
Borneodendron Euphorbiaceae Knema Myristicaceae
Callerya Leguminosae-Papilionoideae Macadamia Proteaceae
Calophyllum p.p. Guttiferae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Ceratopetalum succirubrum Cunoniaceae Millettia Leguminosae-Papilionoideae
Claoxylon p.p. Euphorbiaceae Myristica Myristicaceae
Cochlospermum p.p. Bixaceae Nephelium p.p. Sapindaceae
Connarus p.p. Connaraceae Ostodes Euphorbiaceae
Cratoxylum p.p. Gutteferae Pometia pinnata Sapindaceae
Dalbergia Leguminosae-Papilionoideae Pterocarpus p.p. Leguminosae-Papilionoideae
Dialium Leguminosae-Papilionoideae Reutealis Euphorbiaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae Schizomeria serrata Cunoniaceae
Endocomia Myristicaceae Stephania venosa Menispermataceae
Endospermum p.p. Euphorbiaceae Toona sureni Meliaceae
Fahrenheitia Euphorbiaceae Trigonostemon Euphorbiaceae
Garcinia p.p. Guttiferae Uvaria p.p. Annonaceae
Gymnacranthera Myristicaceae Wetria Euphorbiaceae

22. พชื ท่มี ชี นั เมือ่ ตัด หรอื ถากเปลอื กท้ิงไว
้

Taxon Family Taxon Family
Agrostistachys Euphorbiaceae Nothofagus Fagaceae
Anacardiaceae p.p. Anacardiaceae Mastixiodendron Rubiaceae
Blumeodendron kurzii Euphorbiaceae Owenia Meliaceae
Carallia Rhizophoraceae Phaleria p.p. Thymelaeaceae
Coffea p.p. Rubiaceae Pisonia p.p. Nyctaginaceae
Combretocarpus Anisophyllaeaceae Pteleocarpa p.p. Boraginaceae
Combretum p.p. Combretaceae Quintinia Grossulariaceae
Dichilanthe Rubiaceae Radermachera p.p. Bignoniaceae
Dodonaea Sapindaceae Rauvolfia p.p. Apocynaceae
Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae Salacia p.p. Celastraceae
Fagraea p.p. Loganiaceae Sarawakodendron Celastraceae
Garcinia p.p. Guttiferae Shorea p.p. Dipterocarpaceae

คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
111

Taxon Family Taxon Family
Gardenia Rubiaceae Stemonurus p.p. Icacinaceae
Indorouchera Linaceae Syzygium vernicosum Myrtaceae
Lithocarpus p.p. Fagaceae Theaceae p.p. Theaceae
Trimenia Trimeniaceae Viburnum p.p. Caprifoliaceae
Vandopsis lissochiloides Orchidaceae



กลิน่ (ลกั ษณะที่ 23-24)

พืชหลายชนดิ จะมีกล่นิ เฉพาะเม่ือขย้ีใบ หรอื ตดั เช่น พชื ในสกลุ Prunus มกี ล่ิน almonds สกุล Gaultheria
มีกล่นิ กรด salicylic สกุล Scorodocarpus มีกลิน่ กระเทยี ม สกุล Elmerillia มีกลิน่ หอม สกลุ Xanthophyllum มกี ล่นิ
ออ้ ย


23. กล่ินแบบซอส (Fenugreek) คลา้ ยกลิน่ ซอสแม็กก
ี้

Taxon Family Taxon Family
Anaphalis p.p. Compositae Grewia laevigata Tiliaceae
Anthoxanthum p.p. Gramineae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Aspidopteris p.p. Malpighiaceae Muehlengergia p.p. Gramineae
Bromheadia p.p. Orchidaceae Platea p.p. Icacinaceae
Champereia Opiliaceae Polyscias p.p. Araliaceae
Corchorus trilocularis Tiliaceae Ryparosa hullettii Flacourtiaceae
Croton p.p. Euphorbiaceae Sauropus p.p. Euphorbiaceae
Cyperus hyalinus Cyperaceae Umbelliferae p.p. Umbelliferae
Eupatorium p.p. Compositae Urobotrya siamensis Opiliaceae

24. กลน่ิ ฉนุ และเหมน็ (Foetid) เชน่ Paederia foetida มกี ลนิ่ ใบ พชื วงศบ์ อน Araceae มกั จะมกี ลนิ่ ทดี่ อก


Taxon Family Taxon Family
Araceae p.p. Araceae Hibbertia scandens Dilleniaceae
Aristolochia Aristolochiaceae Lasianthus p.p. Rubiaceae
Cassia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Paederia p.p. Rubiaceae
Celtis cinnamomea Ulmaceae Polyalthia p.p. Annonaceae
Chisocheton p.p. Meliaceae Premna foetida Labiatae
Cyathocalyx p.p. Annonaceae Rafflesiaceae Rafflesiaceae
Dendrobium p.p. Orchidaceae Saprosma Rubiaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae Toona Meliaceae
Eryngium Umbelliferae




สิง่ ปกคลมุ ใบ (INDUMENT) (ลกั ษณะที่ 25-30)

25. ขนรปู ดาว (Stellate hairs) พบในวงศ์ Euphorbiaceae และ Sterculiaceae (ภาพท่ี 93)


Taxon Family Taxon Family
Aglaia p.p. Meliaceae Homonoia Euphorbiaceae
Alangium p.p. Alangiaceae Hydnocarpus p.p. Flacourtiaceae
Aleurites Euphorbiaceae Hydrangea Hydrabgeaceae
Alphandia Euphorbiaceae Ipomoea p.p. Convolvulaceae
Aphanamixis Meliaceae Jacquemontia p.p. Convolvulaceae
Astronia p.p. Melastomataceae Koilodepas Euphorbiaceae
Baccaurea Euphorbiaceae Lagerstroemia Lythraceae
Bombax p.p. Bombacaceae Lannea Anacardiaceae
Borneodendron Euphorbiaceae Lunasia amara Rutaceae
Buddleja Loganiaceae Macrolenes Melastomataceae

112 คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

Taxon Family Taxon Family
Caldcluvia p.p. Cunoniaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Callicarpa Labiatae Malvaceae p.p. Malvaceae
Campnosperma p.p. Anacardiaceae Medinilla Melastomataceae
Capparis p.p. Capparaceae Melanolepis Euphorbiaceae
Catanthera Melastomataceae Melodorum Annonaceae
Cephaiomappa Euphorbiaceae Neotrewia Euphorbiaceae
Chisocheton p.p. Meliaceae Olearia Compositae
Chrozophora Euphorbiaceae Osmoxylon p.p. Araliaceae
Cladogynos Euphorbiaceae Pachystylidium Euphorbiaceae
Clethra p.p. Clethraceae Paederia foetida Rubiaceae
Creochiton Melastomataceae Palmeria Monimiaceae
Croton Euphorbiaceae Pellacalyx Rhizophoraceae
Ctenolophon Linaceae Piriqueta Turneraceae
Cyathocalyx p.p. Annonaceae Plagiopteron Plagiooperaceae
Dacryodes nervosa Burseraceae Platea Icacinaceae
Deutzia Hydrangeaceae Rauwenhoffia Annonaceae
Dicoelia Euphorbiaceae Reutealis Euphorbiaceae
Diospyros p.p. Ebenaceae Rhododendron p.p. Ericaceae
Dissochaeta Melastomataceae Rhodoleia Hamamelidaceae
Distylium Hamamelidaceae Salvia p.p. Labiatae
Doryxylon Euphorbiaceae Sapindaceae p.p. Sapindaceae
Elaeagnus triflora Elaeagnaceae Saurauia p.p. Actinidiaceae
Endospermum Euphorbiaceae Schefflera p.p. Araliaceae
Epiprinus Euphorbiaceae Semecarpus p.p. Anacardiaceae
Eremophila Myoporaceae Senecio Compositae
Erycibe p.p. Convolvulaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Erythrina variegate Leguminosae-Papilionoideae Solanum p.p. Solanaceae
Eucalyptus p.p. Myrtaceae Sterculiaceae p.p. Sterculiaceae
Fahrenheitia Euphorbiaceae Styrax p.p. Styracaceae
Flindersia Rutaceae Sumbaviopsis Euphorbiaceae
Gomphostemma Labiatae Sycopsis Hamamelidaceae
Haplophragma adenophyllum Bignoniaceae Tetrapanax Araliaceae
Heterophragma sulfureum Bignoniaceae Tiliaceae Tiliaceae
Trewia Euphorbiaceae Viburnum p.p. Caprifoliaceae
Trigonobalanus Fagaceae Vitex Labiatae
Uvaria Annonaceae

26. เกล็ด (Scales) เป็นรูปจานมีแกนติดท่ีกึ่งกลาง พบในสกุล Durio สกุล Elaeagnus และสกุล
Rhododendron (ภาพที่ 94)


Taxon Family Taxon Family
Aglaia p.p. Meliaceae Heritiera Sterculiaceae
Aleurites Euphorbiaceae Hibbertia Dilleniaceae
Alphitonia Rhamnaceae Hibiscus p.p. Malvaceae
Ancistrocladus Ancistrocladaceae Homonoia Euphorbiaceae
Anisoptera p.p. Dipterocarpaceae Hymenocardia Euphorbiaceae
Ardisia p.p. Myrsinaceae Lunasia Rutaceae
Astronia p.p. Melastomataceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Berchemia Rhamnaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Bixa Bixaceae Microcos Tiliaceae
Brownlowia Tiliaceae Myrica Myricaceae
Bruinsmia Styracaceae Myristica p.p. Myristicaceae
Callicarpa Labiatae Neesia Bombacaceae
Campnosperma Anacardiaceae Nothofagus Fagaceae

ค่มู อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 113

Taxon Family Taxon Family
Camptostemon Bombacaceae Octomeles Datiscaceae
Castanopsis Fagaceae Palaquium p.p. Sapotaceae
Cephalomappa Euphorbiaceae Parinari p.p. Chrysobalanaceae
Chrozophora Euphorbiaceae Payena p.p. Sapotaceae
Chrysophyllum Sapotaceae Pentace Tiliaceae
Cleistanthus p.p. Euphorbiaceae Piriqueta Turneraceae
Clerodendrum Labiatae Planchonella p.p. Sapotaceae
Coelostegia Bombacaceae Platea Icacinaceae
Combretocarpus Rhizophoraceae Procris Urticaceae
Combretum Combretaceae Pterospermum Sterculiaceae
Croton Euphorbiaceae Quintinia Paracryphiaceae
Ctenolophon Linaceae Raphiolepis Rosaceae
Deutzia Hydrangeaceae Rhododendron Ericaceae
Diplodiscus Tiliaceae Schleichera Sapindaceae
Dissochaeta p.p. Melastomataceae Schoutenia Tiliaceae
Distylium Hamamelidaceae Styrax p.p. Styracaceae
Dodonaea Sapindaceae Sumbaviopsis Euphorbiaceae
Durio Bombacaceae Sycopsis Hamamelidaceae
Elaeagnus Elaeagnaceae Thespesia Malvaceae
Engelhardia Juglandaceae Trichospermum Tiliaceae
Galbulimima Himantandraceae Villebrunea Urticaceae
Ganophyllum Sapindaceae Vitex Labiatae
Grewia Tiliaceae
Family
27. ขนทม่ี กี ารแตกแขนงคล้ายต้นไม้ (Dendroid hairs) พบในสกลุ Erycibe
Lythraceae
Melastomataceae
Taxon Family Taxon Myristicaceae
Callicarpa p.p. Labiatae Lagerstroemia p.p. Icacinaceae
Connarus p.p. Connaraceae Melastoma Labiatae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae Myristica Loranthaceae
Erycibe p.p. Convolvulaceae Platea p.p. Dipterocarpaceae
Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae Premna p.p. Family
Indigofera Leguminosae-Papilionoideae Scurulla p.p. Cornaceae
Knema Myristicaceae Vatica p.p. Meliaceae
Pittosporaceae
28. ขนแบบ Balance hairs เป็นขนรปู แบบตัว T พบมากในวงศ์ Sapotaceae
Labiatae
Flacourtiaceae
Taxon Family Taxon Sapotaceae
Callicarpa p.p. Labiatae Mastixia p.p.
Dioscoreaceae p.p. Dioscoreaceae Munronia p.p.
Helicia Proteaceae Pittosporum p.p.
Icacinaceae p.p. Icacinaceae Premna p.p.
Indigofera p.p. Leguminosae-Papilionoideae Ryparosa
Litchi Sapind Sapotaceae p.p.
Malpighiaceae p.p. Malpighiaceae

114 คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

29. ขนแบบ Stinging hairs พบในสกุล Mucuna และไผ่ นอกจากนี้ยังพบปกคลุมเมล็ดของพืชในสกุล
Brachychiton และสกลุ Neesia


Taxon Family Taxon Family
Abroma Sterculiaceae Laportea p.p. Urticaceae
Bambusoideae p.p. Gramineae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Brachychiton Sterculiaceae Megistostigma Euphorbiaceae
Cnesmone Euphorbiaceae Mucuna Leguminosae-Papilionoideae
Dendrocnide Urticaceae Neesia Bombacaceae
Ficus p.p. Moraceae Pachystylidium Euphorbiaceae
Fleurya p.p. Urticaceae Phytocrene Icacinaceae
Girardinia Urticaceae Urtica Urticaceae
Jagera Sapindaceae

30. ใบมีสนี วล มกั จะพบท่ีทอ้ งใบออกเปน็ สีขาว หรอื สีเขียวอ่อน มาจากสารพวกแว๊กซ์ พบในพืชวงศ์อบเชย
Lauraceae (ภาพที่ 95)


Taxon Family Taxon Family
Alphitonia Rhamnaceae Lauraceae p.p. Lauraceae
Anacardiaceae p.p. Anacardiaceae Leguminosae p.p. Leguminosae
Annonaceae p.p. Annonaceae Magnoliaceae p.p. Magnoliaceae
Daphniphyllum Daphniphyllaceae Menispermaceae p.p. Menispermaceae
Dipterocarpaceae p.p. Dipterocarpaceae Myristica p.p. Myristicaceae
Drimys p.p. Winteraceae Rhamnus p.p. Rhamnaceae
Elaeocarpaceae p.p. Elaeocarpaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae Sapindaceae p.p. Sapindaceae
Eupomatia Eupomatiaceae Smilax Smilacaceae
Fagaceae p.p. Fagaceae Trigoniastrum Trigoniaceae
Hamamelidaceae p.p. Hamamelidaceae Zygogynum Winteraceae
Knema Myristicaceae




ใบและต่อม (LEAVES WITH GLANDS) (ลกั ษณะท่ี 31)


31. ต่อมบนกา้ นใบ หรือแผ่นใบ โดยมากจะพบที่ทอ้ งใบมากกว่าหลงั ใบ ต่อมมหี ลายแบบ เช่น crateriform
glands พบในสกุล Quassia และสกุล Xanthophyllum ต่อมแบนสีดำในสกุล Prunus ต่อมขนาดเล็ก scattered
glands ในสกุล Myxopyrum ตอ่ ม pearl-glands ในสกุล Macaranga และสกุล Flemingia (ภาพที่ 96)


Taxon Family Taxon Family
Acacia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Fagraea racemosa Loganiaceae
Adenia Passifloraceae Fahrenheitia Euphorbiaceae
Aegialitis Plumbaginaceae Faradaya Verbenaceae
Ahernia Flacourtiaceae Fernandoa Bignoniaceae
Ailanthus Simaroubaceae Ficus p.p. Moraceae
Alchornea Euphorbiaceae Flemingia Leguminosae-Papilionoideae
Anacolosa p.p. Olacaceae Gaultheria Ericaceae
Ancistrocladus Ancistrocadaceae Gmelina Labiatae
Anneslea Theaceae Gonystylus Thymelaeaceae
Aporosa Euphobiaceae Hemiscolopia Flacourtiaceae
Archidendron Leguminosae-Mimosoideae Heynea Meliaceae
Ashtonia Euphorbiaceae Hibiscus Malvaceae
Atylosia Leguminosae-Papilionoideae Hollrungia Passifloraceae
Baccaurea bracteata Euphorbiaceae Homalium Flacourtiaceae
Bennettiodendron Flacourtiaceae Horsfieldia p.p. Myristicaceae
Blastus Melastomataceae Hosea Labiatae

ค่มู ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
115

Taxon Family Taxon Family
Blumeodendron Euphorsbiaceae Hymenocardia Euphorbiaceae
Brucea p.p. Simaroubaceae Ilex p.p. Aquifoliaceae
Bruguiera Rhizophoraceae Itoa Flacourtiaceae
Cajanus Leguminosae-Papilionoideae Jasminum p.p. Oleaceae
Callicarpa Labiatae Koilodepas Euphorbiaceae
Carallia Rhizophoraceae Labiatae p.p. Labiatae
Chilocarpus Apocynaceae Lagenaria Cucurbitaceae
Chondrostylis Euphorbiaceae Leuconotis Apocynaceae
Claoxylon Euphorbiaceae Ligustrum p.p. Oleaceae
Clerodendrum p.p. Labiatae Limnophila Scrophulariaceae
Combretocarpus Rhizophoraceae Lonicera Caprifoliaceae
Crateva Capparaceae Lophopetalum p.p. Celastraceae
Croton Euphorbiaceae Luffa Cucurbitaceae
Crudia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Deplanchea Bignoniaceae Macrolenes Melastomataceae
Desmos chinensis Annonaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Dichapetalum Dichapetalaceae Maranthes Chrysobalanaceae
Diospyros Ebenaceae Mastixia Cornaceae
Diplycosia Ericaceae Melanolepis Euphorbiaceae
Dunbaria rubella Leguminosae-Papilionoideae Momordica p.p. Cucurbitaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae Moringa Moringaceae
Elateriospermum Euphorbiaceae Myxopyrum Oleaceae
Endospermum peltatum Euphorbiaceae Neodriessenia Melastomataceae
Eriandra Polygalaceae Neoscortechinia Euphorbiaceae
Erythrina Leguminosae-Papilionoideae Neosepicaea Bignoniaceae
Nyctocalos Bignoniaceae Sarcosperma p.p. Sapotaceae
Ochanostachys p.p. Olacaceae Scolopia Flacourtiaceae
Octospermum Euphorbiaceae Soulamea Simaroubaceae
Pandorea Bignoniaceae Stemonurus monticolus Icacinaceae
Parastemon Chrysobalanaceae Stereospermum Bignoniaceae
Parinari Chrysobalanaceae Stictocardia Convolvulaceae
Paropsia Passifloraceae Tecomanthe Bignoniaceae
Passiflora Passifloraceae Terminalia p.p. Combretaceae
Perrottetia Celastraceae Teijsmanniodendron Labiatae
Pimelodendron Euphorbiaceae Timonius p.p. Rubiaceae
Piper p.p. Piperaceae Trewia Euphorbiaceae
Piriqueta Turneraceae Trichadenia Flacourtiaceae
Polygonum p.p. Polygonaceae Trigoniastrum Trigoniaceae
Polyosma Grossulariaceae Trigonostemon Euphorbiaceae
Pometia p.p. Sapindaceae Tristellateia Malpighiaceae
Prunus Rosaceae Turnera Turneraceae
Psoralea Leguminosae-Papilionoideae Vaccinium Ericaceae
Pullea Cuniaceae Vatica Dipterocarpaceae
Quassia indica Simaroubaceae Walsura p.p. Meliaceae
Radermachera Bignoniaceae Wetria Euphorbiaceae
Rhizophora Rhizophoraceae Xanthophyllum Polygalaceae
Rhynchosia Leguminosae-Papilionoideae Xerospermum Sapindaceae
Rhyssopterys Malpighiaceae Xylosma Flacourtiaceae
Sapium Euphorbiaceae



116 คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

หใู บ (STIPULES) (ลักษณะท่ี 32-37)

32. หใู บแบบ Interpetiolar stipules พชื มกี ารเรยี งตวั ของใบแบบตรงกนั ขา้ ม และมหี ใู บรว่ มระหว่างกา้ นใบ
พบในวงศ์ Rubiaceae และวงศ์ Rhizophoraceae (ภาพท่ี 97)


Taxon Family Taxon Family
Aizoaceae Aizoaceae Gynotroches Rhizophoraceae
Bruguiera Rhizophoraceae Jasminum p.p. Oleaceae
Caesalpinia oppositifolia Leguminosae-Caesalpinioideae Kandelia Rhizophoraceae
Callicarpa Labiatae Lamechites Apocynaceae
Carallia Rhizophoraceae Mandevilla Apoc ynaceae
Ceriops Rhizophoraceae Medinilla p.p. Melastomataceae
Chloranthaceae Chloranthaceae Micrechitesl Apocynaceae
Cunoniaceae Cunoniaceae Moultonianthus Euphorbiaceae
Cynanchum p.p. Asclepiadaceae Neuburgia Loganiaceae
Dalenia Melastomataceae Pellacalyx Rhizophoraceae
Diplectria Melastomataceae Rhizophora Rhizophoraceae
Dissochaeta Melastomataceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Elatine Elatinaceae Syndiophyllum Euphorbiaceae
Erismanthus Euphorbiaceae Tabernaemontana Apocynaceae
Fagraea Loganiaceae Turpinia Staphyleaceae
Ficus p.p. Moraceae

33. หูใบรอบลำตน้ พืชมกี ารเรียงตัวของใบแบบเวยี น หรือสลับ มหี ูใบขนาดใหญ่ เมอื่ หลุดร่วงจะทง้ิ รอยแผล
เปน็ วง พบในวงศ์ Moraceae และวงศ์ Magnoliaceae (ภาพท่ี 98)


Taxon Family Taxon Family
Aegialitis Plumbaginaceae Magnolia Magnoliaceae
Agrostistachys longifolia Euphorbiaceae Maingaya Hamamelidaceae
Agrostistachy indica Euphorbiaceae Manglietia Magnoliaceae
Araliaceae p.p. Araliaceae Michelia Magnoliaceae
Artocarpus Moraceae Ochna Ochnaceae
Dillenia p.p. Dilleniaceae Pachylarnax Magnoliaceae
Dipterocarpus Dipterocarpaceae Parashorea p.p. Dipterocarpaceae
Elmerillia Magnoliaceae Parinari p.p. Chrysobalanaceae
Erythroxylon Erythroxylaceae Piper Piperaceae
Ficus p.p. Moraceae Polygonaceae Polygonaceae
Gironniera Ulmaceae Pothomorphe Piperaceae
Gomphia Ochnaceae Sapotaceae p.p. Sapotaceae
Houttuynia Saururaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Irvingia Simaroubaceae Symingtonia Hamamelidaceae
Leea Leeaceae Tadehagi Magnoliaceae
Macaranga p.p. Euphorbiaceae Zippelia Piperaceae

34. หูใบรูปจกั ซี่หว่ี พบพชื บางชนดิ ในวงศ์ Ochnaceae


Taxon Family Taxon Family
Acranthera Rubiaceae Koilodepas longifolia Euphorbiaceae
Canarium p.p. Burseraceae Koilodepas pectinata Euphorbiaceae
Drypetes eriocarpa Euphorbiaceae Microcos fibrocarpa Tiliaceae
Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae Neckia Ochnaceae
Embolanthera Hamamelidaceae Prunus phaeosticta Rosaceae
Hedyotis p.p. Rubiaceae Rubus p.p. Rosaceae
Hugonia Linaceae Saprosma p.p. Rubiaceae
Indovethia Ochnaceae Schuurmansia Ochnaceae
Jackiopsis Rubiatae Viola pilosa Violaceae

คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 117

35. หูใบแบบกน้ ปิด


Taxon Family Taxon Family
Aeschynomene Leguminosae-Papilionoideae Eleutherostylis Tiliaceae
Andrachne Euphorbiaceae Nothofagus Fagaceae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Phyllanthus p.p. Euphorbiaceae
Cassia javanica Leguminosae-Caesalpinioideae Prunus p.p. Rosaceae

36. หูใบแบบมรี ิ้วเปน็ เส้นตามยาว หรือเป็นสนั เชน่ สกุล Rinorea


Taxon Family Taxon Family
Agrostistachys p.p. Euphorbiaceae Hopea p.p. Dipterocarpaceae
Bhesa Celastraceae Irvingia Irvingiaceae
Centrosema p.p. Leguminosae-Papilionoideae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Cleistanthus p.p. Euphorbiaceae Prismatomeris p.p. Rubiaceae
Drypetes perreticulata Euphorbiaceae Rinorea p.p. Violaceae
Ficus p.p. Moraceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Gardeniopsis Rubiaceae Spatholobus Leguminosae-Papilionoideae
Heritiera p.p. Sterculiaceae

37. หใู บรปู แผน่ ใบ หูใบมขี นาดใหญ่ พบในสกลุ Macaranga หรอื วงศ์ Dipterocarpaceae (ภาพท่ี 99)


Taxon Family Taxon Family
Agrimonia Rosaceae Hibiscus Malvaceae
Antidesma p.p. Euphorbiaceae Lepisanthes p.p. Sapindaceae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Artocarpus Moraceae Magnoliaceae p.p. Magnoliaceae
Baccaurea macrophylla Euphorbiaceae Moultonianthus Euphorbiaceae
Caesalpinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Neillia Rosaceae
Canarium p.p. Burseraceae Osmelia grandistipula Flacourtiaceae
Casearia amplectens Flacourtiaceae Picrasma Simaroubaceae
Casearia auriculata Flacourtiaceae Polygonum p.p. Polygonaceae
Colona Tiliaceae Pometia p.p. Sapindaceae
Desmodium p.p. Leguminosae-Papilionoideae Pseudarthria Leguminosae-Papilionoideae
Dipterocarpus Dipterocarpaceae Rubia Rubiaceae
Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Ficus Moraceae Sloanea Elaeocarpaceae
Galium Rubiaceae Turpinia stipulacea Staphyleaceae
Gillbeea Cunoniaceae Weinmannia Cunoniaceae

38. ก้านใบบวมท่ีปลายยอด พบมากในวงศ์ Euphorbiaceae และวงศ์ Sterculiaceae (ภาพท่ี 100)


Taxon Family Taxon Family
Acer p.p. Aceraceae Brownlowia Tiliaceae
Acronychia p.p. Rutaceae Byttneria Sterculiaceae
Aglaia p.p. Meliaceae Camptostemon Bombacaceae
Alangium p.p. Alangiaceae Carronia Menispermaceae
Albertisia Menispermaceae Cephalomappa Euphorbiaceae
Alchornea Euphorbiaceae Ceratopetalum Cunoniaceae
Aleurites Euphorbiaceae Chlaenandra Menispermaceae
Anamirta Menisp Citrus p.p. Rutaceae
Anisoptera Dipterocarpaceae Claoxylon p.p. Euphorbiaceae
Antidesma p.p. Euphorbiaceae Cleidion Euphorbiaceae
Aphanamixis p.p. Meliaceae Clerodendrum schmidtii Labiatae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Codiaeum p.p. Euphorbiaceae
Araceae p.p. Araceae Colona Tiliaceae
Arcangelisia Menispermaceae Cominsia Marantaceae

118 คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

Taxon Family Taxon Family
Ashtonia p.p. Euphorbiaceae Coscinium Menispermaceae
Atalantia p.p. Rutaceae Croton Euphorbiaceae
Baccaurea p.p. Euphorbiaceae Dapania Oxalidaceae
Baileyoxylon Flacourtuaceae Deplanchea Bignoniaceae
Baloghia Euphorbiaceae Desmodium p.p. Leguminosae-Papilionoideae
Bauhinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Dimorphocalyx p.p. Euphorbiaceae
Berrya Tiliaceae Dipterocarpus Dipterocarpaceae
Bhesa Celastraceae Donax Marantaceae
Bixa Bixaceae Durio Bombacaceae
Blumeodendron Euphorbiaceae Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae
Botryophora Euphorbiaceae Elateriospermum Euphorbiaceae
Brachychiton Sterculiaceae Eleutherandra Flacourtiaceae
Ellipanthus Connaraceae Osmelia Flacourtiaceae
Endospermum Euphorbiaceae Osmoxylon Araliaceae
Evodia p.p. Rutaceae Pachygone Menispermaceae
Evodiella p.p. Rutceae Pangium Flacourtiaceae
Fahrenheitia Euphorbiaceae Paramignya Rutaceae
Fibraurea Menispermaceae Pentace Tiliaceae
Ficus p.p. Moraceae Pericampylus Menispermaceae
Firmiana Sterculiaceae Phacelophrynium Marantaceae
Flindersia Rutaceae Phanera Leguminosae-Caesalpinioideae
Firmiana Sterculiaceae Phrynium Marantaceae
Flindersia Rutaceae Piliostigma Leguminosae-Caesalpinioideae
Fontainea p.p. Euphorbiaceae Pimelodendron Euphorbiaceae
Geijera Rutaceae Ptychopyxis Euphorbiaceae
Grewia p.p. Tiliaceae Pycnarrhena Menispermaceae
Halopegia Marantaceae Reevesia Sterculiaceae
Heritiera p.p. Sterculiaceae Rhodoleia p.p. Hamamelidaceae
Hernandia p.p. Hernandiaceae Rhynchocarpa Leguminosae
Heterosmilax Smilacaceae Rockinghamia Euphorbiaceae
Hibiscus p.p. Malvaceae Ryparosa Flacourtiaceae
Homalanthus p.p. Euphorbiaceae Sarcopetalum Menispermaceae
Hydnocarpus p.p. Flacourtiaceae Sarcotheca p.p. Oxalidaceae
Hylandia Euphorbiaceae Scaphium Sterculiaceae
Hymenocardia Euphorbiaceae Schumannianthus Marantaceae
Hypserpa p.p. Menispermaceae Scorodocarpus Olacaceae
Jasminum p.p. Oleaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Lasiobema Leguminosae-Caesalpinioideae Sida p.p. Malvaceae
Legnephora Menispermaceae Sloanea Elaeocarpaceae
Limacia p.p. Menispermaceae Spathiostemon Euphorbiaceae
Macaranga p.p. Euphorbiaceae Stachyphrynium Marantaceae
Maclurodendron Rutaceae Stephania Menispermaceae
Macrococculus Menispermaceae Sterculia Sterculiaceae
Mallotus p.p. Euphorbiaceae Stixis Capparaceae
Mangifera p.p. Anacardiaceae Streblus p.p. Moraceae
Maranta Marantaceae Teijsmanniodendron p.p. Labiatae
Maxwellia Sterculiaceae Tetractomia p.p. Rutaceae
Melanolepis Euphorbiaceae Theobroma Sterculiaceae
Melicope p.p. Rutaceae Thespesia Malvaceae
Microcitrus Rutaceae Thunbergia laurifolia Acanthaceae
Millettia unifoliolata Leguminosae-Papilionoideae Tinomiscium Menispermaceae
Monophrynium Marantaceae Trichadenia Flacourtiaceae
Neesia Bombacaceae Trichospermum Tiliaceae
Neoscortechinia Euphorbiaceae Upuna Dipterocarpaceae
Omphalea Euphorbiaceae Vitex p.p. Labiatae

ค่มู ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 119

39. กา้ นใบเปน็ สนั เห็นชัดด้านหน้าตดั พบในสกลุ Gonocaryum (ภาพท่ี 101)


Taxon Family Taxon Family
Cleistanthus p.p. Euphorbiaceae Microtropis kinabaluensis Celastraceae
Diospyros p.p. Ebenaceae Platea p.p. Icacinaceae
Drypetes p.p. Euphorbiaceae Platymitra Annonaceae
Garcinia p.p. Guttiferae Salacia p.p. Celastraceae
Gonocaryum Icacinaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Ilex p.p. Aquifoliaceae Syzygium p.p. Myrtaceae
Inocarpus Leguminosae-Papilionoideae Uvaria p.p. Annonaceae
Mammea calciphylla Guttiferae Xanthophyllum p.p. Polygalaceae
Mammea woodii Guttiferae

40. แกนกลางใบเป็นครบี ปกี พบในพืชท่ีมใี บประกอบ เช่น สกุล Guioa หรือใบเดี่ยวที่มกี า้ นใบแบบครบี ปีก
เชน่ สกุล Dillenia


Taxon Family Taxon Family
Acrotrema Dilleniaceae Inga edulis Leguminosae-Mimosoideae
Alloxylon (Oreocallis) Proteaceae Leea Leeaceae
Archidendron pteropum Leguminosae-Mimosoideae Lepisanthes p.p. Sapindaceae
Burkillanthus Rutaceae Limonia Rutaceae
Campnosperma p.p. Anacardiaceae Melicope p.p. Rutaceae
Citrus p.p. Rutaceae Merrillia Rutaceae
Crescentia alata Bignoniaceae Peronema canescens Labiatae
Davidsonia Davidsoniaceae Pistacia Anacardiaceae
Dictyoneura Sapindaceae Pleiospermium p.p. Rutaceae
Dillenia p.p. Dilleniaceae Quassia p.p. Simaroubaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae Sapindus Sapindaceae
Euodia p.p. Rutaceae Tadehagi Leguminosae-Papilionoideae
Fagara Rutaceae Tecomanthe p.p. Bignoniaceae
Felicium Sapindaceae Teijsmanniodendron p.p. Labiatae
Feronia elephantum Rutaceae Toddalia p.p. Rutaceae
Grevillea p.p. Proteaceae Turrillia Proteaceae
Guioa p.p. Sapindaceae Vitex limonifolia Labiatae
Harpullia Sapindaceae Weinmannia p.p. Cunoniaceae
Harrisonia perforate Simaroubaceae Zanthoxylum p.p. Rutaceae
Hesperethusa Rutaceae

41. ยอดแกนกลางเปล่า (Free rachis tip) ใบประกอบท่ีมีแกนกลางเปล่าที่ปลาย พบมากในวงศ์
Sapindaceae


Taxon Family Taxon Family
Archidendron p.p. Leguminosae-Mimosoideae Engelhardia p.p. Juglandaceae
Astragalus Leguminosae-Papilionoideae Euroschinus p.p. Anacardiaceae
Biophytum p.p. Oxalidaceae Parkinsonia Leguminosae-Caesalpinioideae
Chisocheton p.p. Meliaceae Pistacia p.p. Anacardiaceae
Chukrasia p.p. Meliaceae Rutaceae p.p. Rutaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae Sapindaceae p.p. Sapindaceae

120 คูม่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

42. พชื ที่มีใบประกอบ จะพบแกนกลางใบบวมที่ปลอ้ ง เช่น พชื บางชนิดในสกลุ Oroxylum


Taxon Family Taxon Family
Aralia Araliaceae Leea Leeaceae
Archidendron Leguminosae-Mimosoideae Meliosma p.p. Sabiaceae
Arthrophyllum Araliaceae Moringa Moringaceae
Canarium p.p. Burseraceae Oroxylum Bignoniaceae
Dacryodes Burseraceae Picrasma Simaroubaceae
Eurycoma Simaroubaceae Polyscias Araliaceae
Gastonia Araliaceae Radermachera Bignoniaceae
Heynea Meliaceae Walsura p.p. Meliaceae
Lamiodendron Bignoniaceae

43. ก้านใบบวมหนาท่ีฐานใบ เช่น วงศ์ Proteaceae และ สกลุ Mangifera (ภาพท่ี 102)


Taxon Family Taxon Family
Alloxylon Proteaceae Magnolia p.p. Magnoliaceae
Barringtonia Lecythidaceae Mangifera p.p. Anacardiaceae
Helicia p.p. Proteaceae Michelia p.p. Magnoliaceae
Heliciopsis Proteaceae Semecarpus p.p. Anacardiaceae
Lithocarpus p.p. Fagaceae Swintonia Anacardiaceae
Macadamia Proteaceae




แผน่ ใบ (ลกั ษณะท่ี 44-69)

44. ใบเรียงเวยี นในวงศ์ทใ่ี บเรยี งตรงกันขา้ ม


Taxon Family Taxon Family
Catanthera Melastomataceae Lepinia Apocynaceae
Cerbera Apocynaceae Lepiniopsis Apocynaceae
Crescentia Bignoniaceae Medinilla p.p. Melastomataceae
Dendrophthoe Loranthaceae Melastoma p.p. Melastomataceae
Gesneriaceae p.p. Gesneriaceae Plumeria Apocynaceaea
Hederella Melastomataceae Sonerila Melastomataceae
Helixanthera Loranthaceae Tristaniopsis Myrtaceae
Jasminum p.p. Oleaceae Xanthostemon Myrtaceae
Kjellbergiodendron Myrtaceae Taxon Family
Endiandra p.p. Lauraceae
45. ใบเรยี งตรงกันข้ามในวงศท์ ี่เรียงเวยี น
Erismanthus Euphorbiaceae
Excoecaria p.p. Euphorbiaceae
Taxon Family Ilex p.p. Aquifoliaceae
Aceratium Elaeocarpaceae Iodes Icacinaceae
Adriana Euphorbiaceae Litsea p.p. Lauraceae
Austrobuxus Euphorbiaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Begonia p.p. Begoniaceae Moultonianthus Euphorbiaceae
Beilschmiedia p.p. Lauraceae Neotrewia Euphorbiaceae
Borneodendron Euphorbiaceae Passiflora cochinchinensis Passifloraceae
Bouea Anacardiaceae Platylobium Leguminosae-Papilionoideae
Brachysema Leguminosae-Papilionoideae Polyporandra Icacinaceae
Caesalpinia p.p. Leguminosae-Caesalpinioideae Ryparosa p.p. Flacourtiaceae
Choriceras Euphorbiaceae Symplocos p.p. Symplocaceae
Cinnamomum p.p. Lauraceae
Citronella p.p. Icacinaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae
Sapotaceae p.p. Sapotaceae

คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 121

Taxon Family Taxon Family
Saurauia p.p. Actinidiaceae Tournefortia p.p. Boraginaceae
Scaevola p.p. Goodeniaceae Trewia Euphorbiaceae
Sericolea Elaeocarpaceae

46. ใบแบบช่อกระจกุ รอบ หรอื ชอ่ ฉตั ร มใี บเรยี งตวั มากกว่าสองใบทรี่ ะดบั เดยี วกนั เช่น สกลุ Alstonia และ
สกลุ Pittosporum


Taxon Family Taxon Family
Acsmithia p.p. Cunoniaceae Drimys p.p. Winteraceae
Actinodaphne Lauraceae Dyera Apocynaceae
Aeschynanthus p.p. Gesneriaceae Dysophylla Labiatae
Alchornea p.p. Euphorbiaceae Elatine p.p. Elatinaceae
Allamanda Apocynaceae Epiprinus Euphorbiaceae
Alseodaphne p.p. Lauraceae Eugenia p.p. Myrtaceae
Alseuosmia Alseuosmiaceae Euphorbia cotinifolia Euphorbiaceae
Alstonia Apocynaceae Faradaya p.p. Verbenaceae
Alyxia p.p. Apocynaceae Gaertnera p.p. Rubiaceae
Amylotheca duthieana Loranthaceae Galium Rubiaceae
Angelonia Scrophulariaceae Ganua pallida Sapotaceae
Ardisia p.p. Myrsinaceae Garcinia p.p. Guttiferae
Argostemma p.p. Rubiaceae Gardenia p.p. Rubiaceae
Asclepiadaceae p.p. Asclepiadaceae Geunsia p.p. Labiatae
Banksia p.p. Proteaceae Greenea p.p. Rubiaceae
Blaberopus Apocynaceae Guettarda p.p. Rubiaceae
Blepharis p.p. Acanthaceae Gymnostoma Casuarinaceae
Blumeodendron p.p. Euphorbiaceae Halfordia p.p. Rutaceae
Borneodendron Euphorbiaceae Haloragis p.p. Haloragaceae
Brasenia Cabombaceae Hamelia p.p. Rubiaceae
Casuarina Casuarinaceae Hedyotis p.p. Rubiaceae
Cephalanthus p.p. Rubiaceae Helicia Proteaceae
Ceratophyllum Ceratophyllaceae Helixanthera p.p. Loranthaceae
Cerbera Apocynaceae Hydrilla Hydrocharitaceae
Ceuthostoma Casuarinaceae Ilex p.p. Aquifoliaceae
Chionanthus acuminatus Oleaceae Illicium Illiciaceae
Chloranthus henryi Chloranthaceae Impatiens p.p. Balsaminaceae
Codiaeum p.p. Euphorbiaceae Ixora p.p. Rubiaceae
Coelospermum p.p. Rubiaceae Jagera Sapindaceae
Coffea p.p. Rubiaceae Kibara p.p. Monimiaceae
Combretum p.p. Combretaceae Lampas Loranthaceae
Coprosma p.p. Rubiaceae Lantana p.p. Verbenaceae
Corynocarpus p.p. Corynocarpaceae Lasiococca Euphorbiaceae
Crispiloba Alseuosmiaceae Limnophila p.p. Scrophulariaceae
Croton p.p. Euphorbiaceae Macadamia Proteaceae
Daphniphyllum Daphniphyllaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Deplanchea Bignoniaceae Macrosolen curvinervis Loranthaceae
Discocalyx p.p. Myrsinaceae Madhuca sessilis Sapotaceae
Malpighiaceae p.p. Malpighiaceae Rauvolfia Apocynaceae
Mangifera p.p. Anacardiaceae Rhododendron p.p. Ericaceae
Medinilla p.p. Melastomataceae Russelia Scrophulariaceae
Melodinus p.p. Apocynaceae Saprosma p.p. Rubiaceae
Mesua p.p. Guttiferae Scaevola verticillata Goodeniaceae
Meyna p.p. Rubiaceae Schuurmansia Ochnaceae
Mitrasacme Loganiaceae Scoparia p.p. Scrophulariaceae
Morinda p.p. Rubiaceae Semecarpus p.p. Anacardiaceae

122 คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

Taxon Family Taxon Family
Mussaenda p.p. Rubiaceae Sericolea p.p. Elaeocarpaceae
Myriophyllum Haloragaceae Sopubia p.p. Scrophulariaceae
Myxopyrum p.p. Oleaceae Sphenostemon Sphenostemonaceae
Neolitsea Lauraceae Spigelia Loganiaceae
Nerium Apocynaceae Stemodia Scrophulariaceae
Nothopegiopsis Anacardiaceae Swintonia p.p. Anacardiaceae
Ochrosia p.p. Apocynaceae Symplocos p.p. Symplocaceae
Paederia p.p. Rubiaceae Syncarpia Myrtaceae
Parsonsia p.p. Apocynaceae Terminalia p.p. Combretaceae
Pavetta p.p. Rubiaceae Ternstroemia Theaceae
Peperomia p.p. Piperaceae Trigonobalanus Fagaceae
Pimelodendron p.p. Euphorbiaceae Trigonostemon p.p. Euphorbiaceae
Pisonia p.p. Nyctaginaceae Tristaniopsis p.p. Myrtaceae
Pittosporum p.p. Pittosporaceae Trithecanthera Loranthaceae
Polyosma verticillata Grossulariaceae Veronica p.p. Scrophulariaceae
Premna p.p. Labiatae Wendlandia p.p. Rubiaceae
Psychotria p.p. Rubiaceae Wetria p.p. Euphorbiaceae
Pullea p.p. Cunoniaceae Wittsteinia Alseuosmiaceae
Quercus Fagaceae Wrightia p.p. Apocynaceae
Quisqualis p.p. Combretaceae Xanthostemon p.p. Myrtaceae

47. ใบทีม่ ีคใู่ บที่มีขนาดไมเ่ ท่ากนั พบในวงศ์ Acanthaceae และวงศ์ Rubiaceae (ภาพท่ี 103)


Taxon Family Taxon Family
Aeschynanthus p.p. Gesneriaceae Didissandra p.p. Gesneriaceae
Agalmyla Gesneriaceae Driessenia Melastomataceae
Aidia p.p. Rubiaceae Elatostema p.p. Urticaceae
Aidiopsis p.p. Rubiaceae Geunsia p.p. Labiatae
Alyxia p.p. Apocynaceae Hallieracantha Acanthaceae
Anerincleistus Melastomataceae Hedyotis p.p. Rubiaceae
Anisophyllea Rhizophoraceae Hymenodictyon Rubiaceae
Argostemma p.p. Rubiaceae Kibara p.p. Monimiaceae
Barathranthus Loranthaceae Kochummenia p.p. Rubiaceae
Blastus p.p. Melastomataceae Leucosyke p.p. Urticaceae
Boehmeria p.p. Urticaceae Loxonia Gesneriaceae
Callicarpa p.p. Labiatae Lycianthes p.p. Solanaceae
Clerodendrum p.p. Labiatae Mallotus sect. Hancea Euphorbiaceae
Cypholophus nummularis Urticaceae Maoutia p.p. Urticaceae
Cyrtandra p.p. Gesneriaceae Medinilla p.p. Melastomataceae
Cyrtandromoea Scrophulariaceae Microtoena Labiatae
Dacrycarpus imbricatus Podocarpaceae Mussaenda anisophylla Rubiaceae
Neodriessenia Melastomataceae Solanum p.p. Solanaceae
Neotrewia Euphorbiaceae Sonerila Melastomataceae
Phyllagathis Melastomataceae Stauranthera Acanthaceae
Poikilogyne p.p. Melastomataceae Strobilanthes p.p. Acanthaceae
Porterandia p.p. Rubiaceae Trewia p.p. Euphorbiaceae
Ptyssiglottis Acanthaceae Tribulus Zygophyllaceae
Rhynchoglossum Gesneriaceae Trigonostemon p.p. Euphorbiaceae
Rothmannia p.p. Rubiaceae

ค่มู อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 123

48. ใบประกอบแบบนิว้ มือ มีใบประกอบมากกวา่ สามใบท่ียอดของก้านใบ เชน่ สกลุ Schefflera


Taxon Family Taxon Family
Acanthopanax Araliaceae Luvunga Rutaceae
Acronychia p.p. Rutaceae Mackinlaya p.p. Araliaceae
Agelaea Connaraceae Macropanax Araliaceae
Allophylus p.p. Sapindaceae Melicope p.p. Rutaceae
Annesyoa Euphorbiaceae Merremia p.p. Convolvulaceae
Bischofia Euphorbiaceae Neosepicaea p.p. Bignoniaceae
Bombax Bombacaceae Nyctocalos p.p. Bignoniaceae
Brassaiopsis Araliaceae Osmoxylon p.p. Araliaceae
Burkillanthus p.p. Rutaceae Oxalis Oxalidaceae
Caldcluvia p.p. Cunoniaceae Protium p.p. Burseraceae
Canarium p.p. Burseraceae Rhus p.p. Anacardiaceae
Cannabis Cannabaceae Rosaceae p.p. Rosaceae
Ceiba Bombacaceae Sandoricum Meliaceae
Ceratopetalum Cunoniaceae Santiria p.p. Burseraceae
Clematis p.p. Ranunculaceae Sarcotheca p.p. Oxalidaceae
Cleome Capparaceae Schefflera p.p. Araliaceae
Connarus p.p. Connaraceae Sterculia p.p. Sterculiaceae
Crateva Capparaceae Tecomanthe p.p. Bignoniaceae
Crescentia alata Bignoniaceae Teijsmanniodendron p.p. Labiatae
Dacryodes p.p. Burseraceae Tetractomia Rutaceae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae Toddalia Rutaceae
Euodia p.p. Rutaceae Trevesia Araliaceae
Geissois Cunoniaceae Triphasia Rutaceae
Harrisonia Simaroubaceae Turpinia p.p. Staphyleaceae
Heritiera p.p. Sterculiaceae Vitaceae p.p. Vitaceae
Hevea Euphorbiaceae Vitex p.p. Labiatae
Illigera Hernandiaceae Walsura p.p. Meliaceae
Jasminum p.p. Oleaceae Weinmannia p.p. Cunoniaceae
Leguminosae p.p. Leguminosae Zanthoxylum ovalifolium Rutaceae

49. ใบประกอบแบบตรงกนั ข้าม (มีสามใบยอ่ ย, ใบประกอบแบบขนนก, ใบประกอบแบบขนนกสองชน้ั ) พบ
ในวงศ์ Cunoniaceae และ Bignoniaceae


Taxon Family Taxon Family
Acronychia p.p. Rutaceae Neosepicaea Bignoniaceae
Aistopetalum Cunoniaceae Nyctocalos Bignoniaceae
Caesalpinia oppositifolia Leguminosae-Caesalpinioideae Oroxylum Bignoniaceae
Caldcluvia p.p. Cunoniaceae Pajanelia Bignoniaceae
Ceratopetalum p.p. Cunoniaceae Pandorea Bignoniaceae
Clematis p.p. Ranunculaceae Peronema Labiatae
Compositae p.p. Compositae Petraeovitex Labiatae
Davidsonia Davidsoniaceae Premna p.p. Labiatae
Dolichandrone spathacea Bignoniaceae Radermachera Bignoniaceae
Dysoxylum p.p. Meliaceae Salvia scapiformis Labiatae
Evodia p.p. Rutaceae Sambucus Caprifoliaceae
Euodiella p.p. Rutaceae Schrebera Oleaceae
Fernandoa Bignoniaceae Sesamum Pedaliaceae
Flindersia p.p. Rutaceae Stereospermum Bignoniaceae
Fraxinus Oleaceae Tecoma Bignoniaceae
Gillbeea Cunoniaceae Tecomanthe Bignoniaceae
Hieris Bignoniaceae Teijsmanniodendron p.p. Labiatae
Jasminum p.p. Oleaceae Tribulus Zygophyllaceae
Lamiodendron Bignoniaceae Turpinia Staphleaceae

124 คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

Taxon Family Taxon Family
Melicope p.p. Rutaceae Valeriana Valerianaceae
Millingtonia Bignoniaceae Vitex p.p. Labiatae
Naravelia Ranunculaceae Weinmannia p.p. Cunoniaceae

50. ใบประกอบแบบขนนก 2-, 3- (หรือ 4-) ชัน้ เชน่ สกลุ Melia และสกุล Moringa


Taxon Family Taxon Family
Acacia p.p. Leguminosae-Mimosoideae Heteropanax Araliaceae
Acrocarpus Leguminosae-Caesalpinioideae Jacaranda Bignoniaceae
Adenanthera Leguminosae-Mimosoideae Leucaena Leguminosae-Mimosoideae
Albizia Leguminosae-Mimosoideae Lomatia Proteaceae
Ampelopsis p.p. Vitaceae Melia Meliaceae
Aralia Araliaceae Millingtonia Bignoniaceae
Archidendron Leguminosae-Mimosoideae Mimosa Leguminosae-Mimosoideae
Archidendropsis Leguminosae-Mimosoideae Moringa Moringaceae
Artemisia p.p. Compositae Neptunia Leguminosae-Mimosoideae
Arthrophyllum Araliaceae Oroxylum Bignoniaceae
Astibe Saxifragaceae Pararchidendron Leguminosae-Mimosoideae
Begonia bipinnatifida Begoniaceae Paraserianthes Leguminosae-Mimosoideae
Bidens p.p. Compositae Parkia Leguminosae-Mimosoideae
Boenninghausenia Rutaceae Peltophorum Leguminosae-Caesalpinioideae
Caesalpinia Leguminosae-Caesalpinioideae Pithecellobium Leguminosae-Mimosoideae
Clematis p.p. Ranunculaceae Polyscias p.p. Araliaceae
Cosmos Composotae Radermachera Bignoniaceae
Delonix Leguminosae-Caesalpinioideae Salvia p.p. Labiatae
Entada Leguminosae-Mimosoideae Samanea Leguminosae-Mimosoideae
Schefflera p.p. Araliaceae Thalictrum Ranunculaceae
Schleinitzia Leguminosae-Mimosoideae Tristiropsis Sapindaceae
Serianthes Leguminosae-Mimosoideae Umbelliferae p.p. Umbelliferae
Stenocarpus p.p. Proteaceae Wallaceodendron Leguminosae-Mimosoideae

51.ใบแบบรูปโลห่ ์ เชน่ สกุล Nymphaea


Taxon Family Taxon Family
Alocasia p.p. Araceae Homalomena p.p. Araceae
Brasenia Cabombaceae Hydrocotyle Umbelliferae
Brownlowia p.p. Tiliaceae Hydrostemma Nymphaeaceae
Carica Caricaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Cissampelos p.p. Menispermaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Colocasia p.p. Araceae Megistostigma peltatum Euphorbiaceae
Coscinium Menispermaceae Merremia peltata Convolvulaceae
Cyclea Menispermaceae Nelumbo Nymphaeaceae
Dendrocnide peltata Urticaceae Nymphaea Nymphaeaceae
Dichondra Convolvulaceae Nymphoides Gentianaceae
Diploclisia p.p. Menispermaceae Octomeles Datiscaceae
Ellipanthus beccarii var. peltata Connaraceae Pothomorphe peltata Piperaceae
Endospermum p.p. Euphorbiaceae Pterospermum p.p. Sterculiaceae
Gonatanthus Araceae Sarcopetalum Menispermaceae
Harmsiopanax p.p. Araliaceae Shorea peltata Dipterocarpaceae
Helicia peltata Proteaceae Stephania Menispermaceae
Hernandia p.p. Hernandiaceae Tetrameles Datiscaceae
Homalanthus p.p. Euphorbiaceae

คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 125

52. ใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เสน้ ใบจมลกึ (ภาพท่ี 104)


Taxon Family Taxon Family
Acranthera Rubiaceae Kayea p.p. Guttiferae
Acsmithia p.p. Cunoniaceae Koilodepas p.p. Euphorbiaceae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Laportea decumana Urticaceae
Beilschmiedia p.p. Lauraceae Lasianthus p.p. Rubiaceae
Botryophora Euphorbiaceae Lonicera p.p. Caprifoliaceae
Caldcluvia brassii Cunoniaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Carpodetus Saxifragaceae Mangifera p.p. Anacardiaceae
Cypholophus chamaephyton Urticaceae Melanochyla p.p. Anacardiaceae
Cyrtandra p.p. Gesneriaceae Meliosma p.p. Sabiaceae
Didissandra p.p. Gesneriaceae Myrica Myricaceae
Didymocarpus p.p. Gesneriaceae Olearia p.p. Compositae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae Oreomitra p.p. Cucurbitaceae
Diospyros p.p. Ebenaceae Oxyspora p.p. Melastomataceae
Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae Poikilogyne villosa Melastomataceae
Ficus p.p. Moraceae Polyalthia p.p. Annonaceae
Gonystylus areolatus Thymelaeaceae Pullea p.p. Cunoniaceae
Helicia bullata Proteaceae Quercus p.p. Fagaceae
Hydrostemma Nymphaeaceae Rhyticaryum Icacinaceae
Ilex p.p. Aquifoliaceae Sericolea p.p. Elaeocarpaceae
Shorea p.p. Dipterocarpaceae Weinmannia p.p. Cunoniaceae
Symplocos p.p. Symplocaceae Willughbeia anomala Apocynaceae
Syzygium p.p. Myrtaceae Xanthomyrtus p.p. Myrtaceae
Tetractomia p.p. Rutaceae Zygogynum p.p. Winteraceae
Urophyllum p.p. Rubiaceae

53. พชื ใบเล้ยี งค่ทู ม่ี ีใบขนาดใหญ่ มีความยาวมากกว่า 40 เซนติเมตร เชน่ สกุล Campnosperma และสกลุ
Dillenia


Taxon Family Taxon Family
Agrostistachys Euphorbiaceae Meryta p.p. Araliaceae
Anakasia Araliaceae Monophyllaea p.p. Gesneriaceae
Antidesma p.p. Euphorbiaceae Neesia p.p. Bombacaceae
Artocarpus p.p. Moraceae Octamyrtus Myrtaceae
Aulandra Sapotaceae Osmoxylon p.p. Araliaceae
Barringtonia p.p. Lecythidaceae Parashorea p.p. Dipterocarpaceae
Brassaiopsis p.p. Araliaceae Piper p.p. Piperaceae
Campnosperma p.p. Anacardiaceae Poikilospermum p.p. Urticaceae
Carica Caricaceae Polyalthia dolichophylla Annonaceae
Codiaeum Euphorbiaceae Pothomorphe Piperaceae
Dillenia p.p. Dilleniaceae Pterospermum Sterculiaceae
Diplodiscus p.p. Tiliaceae Saurauia p.p. Actinidiaceae
Dipterocarpus p.p. Dipterocarpaceae Scaphium Sterculiaceae
Dolicholobium p.p. Rubiaceae Schuurmansia Ochnaceae
Drypetes p.p. Euphorbiaceae Semecarupus p.p. Anacardiaceae
Elaeocarpus gustaviifolius Elaeocarpaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Ficus p.p. Moraceae Sterculia p.p. Sterculiaceae
Garcinia p.p. Guttiferae Streptocarpus Gesneriaceae
Goniothalamus p.p. Annonaceae Tapeinosperma p.p. Myrsinaceae
Gonystylus areolatus Thymelaeceae Tectona p.p. Labiatae
Harmsiopanax Araliaceae Trevesia p.p. Araliaceae
Macaranga p.p. Euphorbiaceae Trigonostemon sandakanensis Euphorbiaceae
Magnolia p.p. Magnoliceae Vatica p.p. Dipterocarpaceae
Mallotus p.p. Euphorbiaceae Wetria macrophylla Euphorbiaceae
Mammea p.p. Guttiferae Xanthophyllum adenotus Polygalaceae

126 ค่มู อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

54. ใบเมือ่ แห้งเปลย่ี นเปน็ สดี ำ (nigrescence) พบในวงศ์ Rubiaceae และ สกลุ Diospyros


Taxon Family Taxon Family
Acranthera p.p. Rubiaceae Coprosma Rubiaceae
Annonaceae p.p. Annonaceae Dehaasia Lauraceae
Apodytes Icacinaceae Dendromyza Santalaceae
Aralidium Araliaceae Diospyros p.p. Ebenaceae
Argostemma p.p. Rubiaceae Dolichandrone Bignoniaceae
Breynia Euphorbiaceae Geniostoma Loganiaceae
Buchnera Scrophulariaceae Gynochthodes Rubiaceae
Calanthe Orchnaceae Heliotropium Boraginaceae
Canthium p.p. Rubiaceae Hydnophytum Rubiaceae
Celtis Ulmaceae Ixora p.p. Rubiaceae
Cerbera Apocynaceae Mastersia Leguminosae-Papilionoideae
Messerschmidia Boraginaceae Saprosma Rubiaceae
Morinda Rubiaceae Scaevola Goodeniaceae
Mucuna Leguminosae-Papilionoideae Scyphostegia Scyphostegiaceae
Myrmecodia Rubiaceae Striga Scrophulariaceae
Pavetta p.p. Rubiaceae Strychnos Loganiaceae
Pilea p.p. Urticaceae Tarenna p.p. Rubiaceae
Pisonia Nyctaginaceae Tournefortia Boraginaceae
Platanthera Orchnaceae Urophyllum nigricans Rubiaceae
Porterandia p.p. Rubiaceae Viscum Viscaceae
Psychotria p.p. Rubiaceae Vitex negundo Labiatae
Rothmannia p.p. Rubiaceae Voacanga Apocynaceae
Santalum Santalaceae Ximenia Olacaceae

55. ใบแห้งเปล่ียนเป็นสีเหลือง พบบอ่ ยในสกลุ Symplocos และสกุล Xanthophyllum


Taxon Family Taxon Family
Actephila p.p. Euphorbiaceae Glycosmis p.p. Rutaceae
Alangium p.p. Alangiaceae Helicia p.p. Proteaceae
Anisophyllea p.p. Rhizophoraceae Lindsayomyrtus Myrtaceae
Aporosa frutescens Euphorbiaceae Memecylon p.p. Melastomataceae
Ashtonia Euphorbiaceae Polyosma p.p. Grossulariaceae
Baccaurea p.p. Euphorbiaceae Rinorea p.p. Violaceae
Ceratopetalum Cunoniaceae Symplocos p.p. Symplocaceae
Diospyros toposia Ebenaceae Syzygium p.p. Myrtaceae
Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae Xanthophyllum p.p. Polygalaceae
Ficus diversifolia Moraceae

56. ใบออ่ นสแี ดง แต่ลกั ษณะนดี้ ยู ากในตวั อย่างแห้ง ถา้ ไมไ่ ด้บนั ทึกไว้ในใบบันทกึ (ภาพที่ 105)


Taxon Family Taxon Family
Acer Aceraceae Guttiferae p.p. Guttiferae
Anacardiaceae p.p. Anacardiaceae Lauraceae p.p. Lauraceae
Annonaceae p.p. Annonaceae Leguminosae p.p. Leguminosae
Connaraceae Connaraceae Myrtaceae p.p. Myrtaceae
Dipterocarpaceae p.p. Dipterocarpaceae Sapindaceae p.p. Sapindaceae
Ericaceae p.p. Ericaceae Theaceae p.p. Theaceae

Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae

คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
127

57. เมื่อฉีกใบจะเห็นเหมือนเส้นใยฝ้าย เห็นชัดในใบสด มาจากวงบริเวณเทรคีด (tracheids) หรือส่วน
ประกอบทีแ่ หง้ ในท่อนำ้ ยาง (resin ducts) (ภาพที่ 106)


Taxon Family Taxon Family
Aleurites Euphorbiaceae Hevea Euphorbiaceae
Annonaceae p.p. Annonaceae Lauraceae p.p. Lauraceae
Apocynaceae p.p. Apocynaceae Linostoma Thymelaeceae
Aquilaria Thymelaeceae Loranthaceae p.p. Loranthaceae
Croton Euphorbiaceae Macaranga Euphorbiaceae
Euonymus Celastraceae Mangifera p.p. Anacardiaceae
Eurycoma Simaroubaceae Moraceae Moraceae
Excoecaria Euphorbiaceae Ochanostachys Olacaceae
Fahrenheitia Euphorbiaceae Sapotaceae Sapotaceae
Gnetum Gnetaceae

58. ใบทม่ี ตี ่มุ ใบ (domatia) ใบทมี่ ีขน หรือเนอื้ เยือ่ ด้านทอ้ งใบ ในบริเวณซอกของเสน้ ใบ มักจะมแี มลง หรอื
มดอาศัยอยู่ (ภาพที่ 107)


Taxon Family Taxon Family
Acer p.p. Aceraceae Lythraceae p.p. Lythraceae
Alangium Alangiaceae Magnoliaceae p.p. Magnoliaceae
Anacardiaceae p.p. Anacardiaceae Malvaceae p.p. Malvaceae
Annonaceae p.p. Annonaceae Mastixia Cornaceae
Apocynaceae p.p. Apocynaceae Melastomataceae p.p. Melastomataceae
Araliaceae p.p. Araliaceae Meliaceae p.p. Meliaceae
Bignoniaceae p.p. Bignoniaceae Menispermaceae p.p. Menispermaceae
Boraginaceae p.p. Boraginaceae Moraceae p.p. Moraceae
Burseraceae p.p. Burseraceae Myrtaceae p.p. Myrtaceae
Caprifoliaceae p.p. Caprifoliaceae Nyssa Nyssaceae
Celastraceae p.p. Celastraceae Olacaceae p.p. Olacaceae
Clethra Clethraceae Oleaceae p.p. Olacaceae
Cochlospermum Cochlospermaceae Piperaceae p.p. Piperaceae
Combretaceae p.p. Combretaceae Polygalaceae p.p. Polygalaceae
Compositae p.p. Compositae Rhamnaceae p.p. Rhamnaceae
Cunoniaceae p.p. Cunoniaceae Rosaceae p.p. Rosaceae
Dilleniaceae p.p. Dilleniaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Dipterocarpaceae p.p. Dipterocarpaceae Rutaceae p.p. Rutaceae
Elaeocarpaceae p.p. Elaeocarpaceae Sapindaceae p.p. Sapindaceae
Engelhardtia Juglandaceae Sarcosperma Sarcospermaceae
Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae Scrophulariaceae p.p. Scrophulariaceae
Fagaceae p.p. Fagaceae Simaroubaceae p.p. Simaroubaceae
Flacourtiaceae p.p. Flacourtiaceae Solanaceae p.p. Solanaceae
Gesneriaceae p.p. Gesneriaceae Sterculiaceae p.p. Sterculiaceae
Hamamelidaceae p.p. Hamamelidaceae Styracaceae p.p. Styracaceae
Hernandiaceae p.p. Hernandiaceae Theaceae p.p. Theaceae
Icacinaceae p.p. Icacinaceae Tiliaceae p.p. Tiliaceae
Ilex p.p. Aquifoliaceae Ulmaceae p.p. Ulmaceae
Lauraceae p.p. Lauraceae Urticaceae p.p. Urticaceae
Lophopyxis Celastraceae Verbenaceae p.p. Verbenaceae
Violaceae p.p. Violaceae Vitaceae p.p. Vitaceae




128 คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

59. ใบท่ีต่อมน้ำมัน (dots) เม่ือส่องใบผ่านแสงจะเห็นต่อมใส เช่น วงศ์ Rutaceae หรือต่อมสี ในวงศ์
Myrsinaceae (ภาพท่ี 108)


Taxon Family Taxon Family
Acanthaceae p.p. Acanthaceae Heynea p.p. Meliaceae
Aetoxylon Thymeleaceae Hypericum Guttiferea
Aglaia p.p. Meliaceae Icacinaceae p.p. Icacinaceae
Amyxa Thymeleaceae Illicium Illicaceae
Anacolosa Olacaceae Illigera Hernandiaceae
Annonaceae p.p Annonaceae Jacquemontia Convolvulaceae
Anogeissus Combretaceae Kadsura Schisandraceae
Astronia Melastomataceae Kingiodendron Leguminosae-Caesalpinioideae
Buckinghamia Proteaceae Labiatae Labiatae
Buxus p.p. Buxaceae Lauraceae p.p. Lauraceae
Caesalpinia Leguminosae-Caesalpinioideae Lysimachia p.p. Primulaceae
Callicarpa Labiatae Mammea Guttiferae
Cansjera Opiliaceae Memecylon p.p. Melastomataceae
Capparis Capparaceae Merrilliodendron Icacinaceae
Carnarvonia Proteaceae Mischocarpus Sapindaceae
Casearia p.p. Flacourtiaceae Monimiaceae Monimiaceae
Celtis Ulmaceae Morus Moraceae
Chionanthus p.p. Oleaceae Myoporum Myoporaceae
Cissus Vitaceae Myristica p.p. Myristicaceae
Colona Tiliaceae Myrsinaceae Myrsinaceae
Combretum Combretaceae Myrtaceae Myrtaceae
Compositae p.p. Compositae Octomeles p.p. Datiscaceae
Connarus Connaraceae Osmelia p.p. Flacourtiaceae
Cordia p.p. Boraginaceae Peperomia Piperaceae
Corynocarpus Corynocarpaceae Piper p.p. Piperaceae
Cratoxylum Guttiferae Podocarpus p.p. Podocarpaceae
Crotalaria Leguminosae-Papilionoideae Polyosma Grossulariaceae
Croton Euphorbiaceae Pothomorphe Piperaceae
Dendropanax borneensis Araliaceae Prunus p.p. Rosaceae
Derris thyrsiflora Leguminosae-Papilionoideae Psoralea Leguminosae-Papilionoideae
Diospyros p.p. Ebenaceae Rutaceae Rutaceae
Dodonaea Sapindaceae Ryparosa Flacourtiaceae
Drimys Winteraceae Salacia macrophylla Celastraceae
Elaeocarpus p.p. Elaeocarpaceae Santalaceae p.p. Santalaceae
Ficus p.p. Moraceae Sarcopteryx Sapindaceae
Fontainea Euphorbiaceae Schisandra Schisandraceae
Galbulimima Himantandraceae Scorodocarpus Olacaceae
Garcinia p.p. Guttiferae Smilax Smilacaceae
Geissois Cunoniaceae Stixis Capparaceae
Glochidion Euphorbiaceae Suregada Euphorbiaceae
Gnetum Gnetaceae Sympetalandra Leguminosae-Caesalpinioideae
Gonystylus Thymeleaceae Syndiophyllum Euphorbiaceae
Guioa Sapindaceae Terminalia p.p. Combretaceae
Ternstroemia p.p. Theaceae Urticaceae Urticaceae
Tetrastigma Vitaceae Vitex p.p. Labiatae
Timonius p.p. Rubiaceae Walsura p.p. Meliaceae
Trimenia Trimeniaceae Zygogynum Winteraceae







คูม่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
129

60. ใบทมี่ จี ดุ ละเอยี ดโปร่งแสง


Taxon Family Taxon Family
Acanthus ilicifolius Acanthaceae Eugenia p.p. Myrtaceae
Agelaea Connaraceae Hosea Verbenaceae
Amyxa Thymeleaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Anneslea Theaceae Prunus Rosaceae
Aphanamyxis polystachya Meliaceae Rhododendron p.p. Ericaceae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Sarcosperma Sarcospermaceae
Avicennia Avicenniaceae Teijsmanniodendron Labiatae
Chionanthus p.p. Oleaceae Trimenia macrura Trimeniaceae
Dichapetalum Dichapetalaceae Viburnum punctatum Caprifoliaceae

61. แผ่นใบท่มี ผี ิวใบบวมพองเลก็ ๆ พบในวงศ์ Loranthaceae และวงศ์ Olacaceae


Taxon Family Taxon Family
Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae Loranthaceae p.p. Loranthaceae
Fagraea p.p. Loganiaceae Memecylon p.p. Melastomataceae
Flacourtiaceae p.p. Flacourtiaceae Olacaceae Olacaceae
Horsfieldia p.p. Myristicaceae Opiliaceae Opiliaceae
Icacinaceae p.p. Icacinaceae Popowia Annonaceae
Jasminum p.p. Oleaceae

62. แผ่นใบสาก เมือ่ สมั ผัสที่ผวิ ใบจะสากมือ (Ksandpaperl) พบในพชื หลายชนิดของสกลุ Ficus และสกุล
Tetracera


Taxon Family Taxon Family
Artocarpus p.p. Moraceae Horsfieldia grandis Myristicaceae
Broussonetia Moraceae Hullettia Moraceae
Claoxylon p.p. Euphorbiaceae Macaranga trachyphylla Euphorbiaceae
Cucurbitaceae p.p. Cucurbitaceae Tetracera p.p. Dilleniaceae
Didymocarpus p.p. Gesneriaceae Trema cannabina Ulmaceae
Dillenia pentagyna Dilleniaceae Urticaceae p.p. Urticaceae
Ficus p.p. Moraceae Wedelia asperrima Compositae
Homalomena asperifolia Araceae


63. ใบที่เซลประกอบด้วยซิลกิ า (Cystoliths) เหน็ เมื่อสอ่ ง หรอื พลิกไปมา


Taxon Family Taxon Family
Acanthaceae p.p. Acanthaceae Hedyotis Rubiaceae
Amaracarpus Rubiaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Argostemma Rubiaceae Melastoma p.p. Melastomataceae
Arisaema Araceae Moraceae p.p. Moraceae
Astronia p.p. Melastomataceae Mycetia Rubiaceae
Astronidium p.p. Melastomataceae Nertera Rubiaceae
Baliospermum Euphorbiaceae Piper p.p. Piperaceae
Bougainvillea Nyctaginaceae Rhaphidophora p.p. Araceae
Cordia Boraginaceae Saurauia Actinidiaceae
Cryptocoryne Araceae Urticaceae Urticaceae
Dioscorea p.p. Dioscoreaceae

130 คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

64. ใบมีเสน้ ใบสามเสน้ ออกจากฐานใบไปจรดปลายใบเชน่ สกุล Cinnamomum หรือสุดทีข่ อบใบเช่น สกลุ
Ficus (ภาพท่ี 109)


Taxon Family Taxon Family
Adenia Passifloraceae Ericaceae p.p. Ericaceae
Alangium p.p. Alangiaceae Erythropalum Olacacaceae
Amyema p.p. Loranthaceae Erythrospermum Flacourtiaceae
Anisophyllea Rhizophoraceae Exacum Gentaceae
Austromuellera Proteaceae Faradaya Verbenaceae
Berrya Tiliaceae Fatoua Moraceae
Blumeodendron p.p. Euphorbiaceae Ficus p.p. Moraceae
Boehmeria Urticaceae Galium Rubiaceae
Brachychiton p.p. Sterculiaceae Gaultheria Ericaceae
Brackenridgea Ochnaceae Gentiana Gentianaceae
Brownlowia Tiliaceae Gibbsia Urticaceae
Callitriche Callitrichaceae Ginalloa Viscaceae
Caryodaphnopsis Lauraceae Gomphandra quadrifida var. triplinervis Icacinaceae
Celtis Ulmaceae Grewia p.p. Tiliaceae
Cinnamomum p.p. Lauraceae Jasminum p.p. Oleaceae
Clematis Ranunculaceae Leptonychia Sterculiaceae
Cocculus laurifolius Menispermaceae Leucosyke Urticaceae
Colona Tiliaceae Lindera p.p. Lauraceae
Colubrina anomala Rhamnaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Commersonia Malvaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Coriaria Coriariaceae Maoutia Urticaceae
Crawfurdia Gentianaceae Melastomataceae p.p. Melastomataceae
Cryptocarya p.p. Lauraceae Microcos Tiliaceae
Cucurbitaceae p.p. Cucurbitaceae Myxopyrum Oleaceae
Debregeasia Urticaceae Neolitsea p.p. Lauraceae
Dendrocnide p.p. Urticaceae Notothixos Viscaceae
Dioscorea Dioscoreaceae Osmelia Flacourtiaceae
Diplodiscus Tiliaceae Palmeria Monimiaceae
Diplycosia Ericaceae Pentace p.p. Tiliaceae
Disporum Convallariaceae Piper Piperaceae
Pipturus Urticaceae Stemona Stemonaceae
Pouzolzia Urticaceae Sterculia Sterculiaceae
Rhodamnia Myrtaceae Strychnos Loganiaceae
Rhodomyrtus Myrtaceae Thottea Aristolochiaceae
Ryparosa Flacourtiaceae Thunbergia Acanthaceae
Salomonia Polygalaceae Trema Ulmaceae
Sarcococca Buxaceae Trewia Euphorbiaceae
Schoepfia Oleaceae Trichospermum Tiliaceae
Schoutenia Tiliaceae Trigonostemon p.p. Euphorbiaceae
Scolopia p.p. Flacourtiaceae Villebrunea Urticaceae
Scorodocarpus Olacaceae Viscum Viscaceae
Smilax Smilacaceae Zizyphus Rhamnaceae

คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 131

65. ใบท่ีมีเสน้ ใบแบบเสน้ ขอบใน (intramarginal vein) เส้นใบอยู่ท่ีขอบใบของแผน่ ใบ เชน่ สกลุ Eugenia

(ภาพท่ี 110)


Taxon Family Taxon Family
Anisophyllea Rhizophoraceae Leuconotis Apocynaceae
Bridelia Euphorbiaceae Memecylon p.p. Melastomataceae
Buxaceae Buxaceae Monocarpia Annonaceae
Chilocarpus Apocynaceae Myrtaceae Myrtaceae
Crypteroniaceae Crypteroniaceae Sapotaceae p.p. Sapotaceae
Drimycarpus Anacardiaceae Scaphocalyx Flacourtiaceae
Duabanga Sonneratiaceae Spondias p.p. Anacardiaceae
Finschia Proteaceae Swintonia Anacardiaceae
Gomphia Ochnaceae

66. ใบทมี่ เี ส้นใบแบบเสน้ ใบขอบในสองช้ัน (Double intramarginal vein) เชน่ สกลุ Gomphia


Taxon Family Taxon Family
Axinandra Crypteroniaceae Octamyrtus p.p. Myrtaceae
Buxus p.p. Buxaceae Pedicellarum Araceae
Decaspermum p.p. Myrtaceae Pothos Araceae
Gomphia Ochnaceae Syzygium p.p. Myrtaceae
Nepenthes Nepenthaceae Whiteodendron Myrtaceae

67. ใบทมี่ เี ส้นแขนงใบขนานกัน เช่น สกลุ Calophyllum (ภาพที่ 111)


Taxon Family Taxon Family
Alstonia Apocynaceae Gyrinops caudate Thymeleaceae
Amyxa Thymeleaceae Hopea p.p. Dipterocarpaceae
Aquilaria Thymeleaceae Indovethia Ochnaceae
Calophyllum Guttiferae Kayea calophylloides Guttiferae
Carallia caryophylloidea Rhizophoraceae Linostoma Thymeleaceae
Chrysophllum p.p. Sapotaceae Mimusops p.p. Sapotaceae
Dryobalanops Dipterocarpaceae Musa Musaceae
Euthemis Ochnaceae Neckia Ochnaceae
Ficus p.p. Moraceae Palaquium p.p. Sapotaceae
Garcinia p.p. Guttiferae Payena p.p. Ochnaceae
Gonystylus Thymeleaceae Schuurmansiella Ochnaceae
Sericolea p.p. Elaeocarpaceae Timonius p.p. Rubiaceae
Severinia p.p. Rutaceae Wetria Euphorbiaceae
Tephrosia p.p. Leguminosae-Papilionoideae

68. เส้นใบย่อยมีการเรียงตัวแบบขนั้ บนั ได พบในวงศ์ Rhamnaceae (ภาพที่ 112)


Taxon Family Taxon Family
Alphitonia Rhamnaceae Macaranga Euphorbiaceae
Antidesma p.p. Euphorbiaceae Maesopsis Rhamnaceae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Mallotus Euphorbiaceae
Atuna Chrysobalanaceae Maranthes Chrysobalanaceae
Baccaurea p.p. Euphorbiaceae Melastomataceae p.p. Melastomataceae
Berchemia Rhamnaceae Neobalanocarpus Dipterocarpaceae
Bhesa Celastraceae Parashorea Dipterocarpaceae
Bridelia Euphorbiaceae Parinari Chrysobalanaceae
Colubrina Rhamnaceae Rhamnella Rhamnaceae
Combretaceae p.p. Combretaceae Rhamnus Rhamnaceae
Desmodium p.p. Leguminosae-Papilionoideae Rinorea p.p. Violaceae
Dilleniaceae p.p. Dilleniaceae Sageretia Rhamnaceae
Dipterocarpus Dipterocarpaceae Sapotaceae p.p. Sapotaceae

132 คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

Taxon Family Taxon Family
Emmenosperma Rhamnaceae Scorodocarpus Olacaceae
Enkleia Thymeleaceae Shorea p.p. Dipterocarpaceae
Flemingia Leguminosae-Papilionoideae Smythea Rhamnaceae
Gouania Rhamnaceae Stemona Stemonaceae
Grewia Tiliaceae Upuna Dipterocarpaceae
Hopea p.p. Dipterocarpaceae Ventilago Rhamnaceae
Irvingia Simaroubaceae Zizyphus Rhamnaceae
Lasianthus Rubiaceae Family
Lythraceae
69. ใบเปลย่ี นเปน็ สแี ดง เช่น สกลุ Elaeocarpus
Euphorbiaceae
Combretaceae
Taxon Family Taxon Rubiaceae
Acer Aceraceae Lagerstroemia
Elaeocarpus Elaeocarpaceae Sapium Family
Greenea Rubiaceae Terminalia Palmae
Homalanthus Euphorbiaceae Wendlandia Annonaceae
Moraceae

Sapotaceae
Oxalidaceae
ชอ่ ดอก (ลักษณะท่ี 70-78)
Euphorbiaceae
70. ชอ่ ดอกออกตามลำต้น (Cauliflorous) (ภาพที่ 113)
Lecythidaceae
Melastomataceae
Taxon Family Taxon Leguminosae-Papilionoideae
Actinorhytis Palmae Arenga Labiatae
Aglaia p.p. Meliaceae Artabotrys p.p. Palmae
Alchornea borneensis Euphorbiaceae Artocarpus p.p. Myrtaceae
Anacolosa cauliflora Olacaceae Aulandra Palmae
Anamirta Menispermaceae Averrhoa p.p. Cactaceae
Annona p.p. Annonaceae Baccaurea p.p. Sapotaceae
Antidesma p.p. Euphorbiaceae Barringtonia p.p. Pandanaceae
Arcangelisia Menispermaceae Bellucia Bignoniaceae
Archidendron p.p. Leguminosae-Mimosoideae Callerya Thymelaeceae
Areca Palmae Callicarpa p.p. Euphorbiaceae
Caryota Palmae Nenga Euphorbiaceae
Chisocheton p.p. Meliaceae Octamyrtus p.p. Palmae
Chlaenandra Menispermaceae Oncosperma Nyctaginaceae
Coscinium p.p. Menispermaceae Opuntia Annonaceae
Couroupita Lecythidaceae Palaquium beccarii Rubiaceae
Cyathocalyx biovulatus Annonaceae Pandanus Labiatae
Cyathostemma Annonaceae Parmentiera Icacinaceae
Cyclea Menispermaceae Phaleria p.p. Euphorbiaceae
Cynometra cauliflora Leguminosae-Caesalpinioideae Phyllanthus acidus Simaroubaceae
Cyrtandra p.p. Gesneriaceae Phytocrene p.p. Bignoniaceae
Cyrtostachys Palmae Pinanga Palmae
Diospyros p.p. Ebenaceae Pisonia p.p. Gesneriaceae
Diploclisia Menispermaceae Polyalthia p.p. Flacourtiaceae
Drypetes p.p. Euphorbiaceae Praravinia suberosa
Durio p.p. Bombacaceae Premna p.p.
Dysoxylum p.p. Meliaceae Pseudobotrys
Enicosanthum p.p. Annonaceae Ptychopyxis grandiflorus
Eugenia p.p. Myrtaceae Quassia p.p.
Euodia p.p. Rutaceae Radermachera p.p.
Faradaya p.p. Oleaceae Rhopaloblaste
Ficus p.p. Moraceae Rhynchotechum
Fordia p.p. Leguminosae-Papilionoideae Ryparosa p.p.

คมู่ ือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 133

Taxon Family Taxon Family
Forrestia Commelinaceae Saraca Leguminosae-Caesalpinioideae
Galearia celebica Euphorbiaceae Sarcopetalum Menispermaceae
Glochidion p.p. Euphorbiaceae Saurauia p.p. Actinidiaceae
Gnetum p.p. Gnetaceae Sauropus p.p. Euphorbiaceae
Goniothalamus p.p. Annonaceae Scaphocalyx Flacourtiaceae
Gonocaryum p.p. Icacinaceae Schefflera p.p. Araliaceae
Haematocarpus p.p. Menispermaceae Scleropyrum Santalaceae
Helicia p.p. Proteaceae Semecarpus p.p. Anacardiaceae
Heliciopsis p.p. Proteaceae Steganthera p.p. Monimiaceae
Iilicium p.p. Illiciaceae Stelechocarpus Annonaceae
Ixora p.p. Rubiaceae Stephania Menispermaceae
Kadsura Schisandraceae Sterculis p.p. Sterculiaceae
Lansium p.p. Meliaceae Stichianthus Rubiaceae
Lepisanthes p.p. Sapindaceae Strongylodon p.p. Leguminosae-Papilionoideae
Litsea p.p. Lauraceae Tetrastigma Vitaceae
Lycianthes p.p. Solanaceae Theobroma Sterculiaceae
Macrococculus Menispermaceae Tiliacora Menispermaceae
Magodendron Sapotaceae Tinomiscium Menispermaceae
Mammea woodii Bignoniaceae Trigonostemon Euphorbiaceae
Melientha Opiliaceae Urophyllum p.p. Rubiaceae
Merrilliodendron Icacinaceae Uvaria Annonaceae
Moultonia Gesneriaceae Versteeghia Rubiaceae
Mucuna p.p. Leguminosae-Papilionoideae Wallichia Palmae

71. ชอ่ ดอกแบบกระจุก และใบเรียงสลบั ระนาบเดยี ว เชน่ วงศ์ Euphorbiaceae และ วงศ์ Flacourtiaceae


Taxon Family Taxon Family
Actephila p.p. Euphorbiaceae Dichapetalum p.p. Dichapetalaceae
Anacolosa p.p. Olacaceae Diospyros p.p. Ebenaceae
Aporosa p.p. Euphorbiaceae Drypetes p.p. Euphorbiaceae
Boehmeria p.p. Urticaceae Elatostema Urticaceae
Breynia Euphorbiaceae Ellipanthus p.p. Connaraceae
Bridelia Euphorbiaceae Flueggea Euphorbiaceae
Casearia Flacourtiaceae Glochidion p.p. Euphorbiaceae
Chaetocarpus Euphorbiaceae Gonostegia Urticaceae
Chamabainia Urticaceae Gyrinops p.p. Thymeleaceae
Cleistanthus p.p. Euphorbiaceae Hemiscolopia Flacourtiaceae
Cypholophus Urticaceae Hydnocarpus p.p. Flacourtiaceae
Kairothamnus Euphorbiaceae Rapanea Myrsinaceae
Knema Myristicaceae Rinorea p.p. Violaceae
Leptopus Euphorbiaceae Sapotaceae p.p. Sapotaceae
Lindera p.p. Lauraceae Sauropus Euphorbiaceae
Litsea p.p. Lauraceae Scolopia p.p. Flacourtiaceae
Margaritaria Euphorbiaceae Scorodocarpus Olacaceae
Microdesmis Euphorbiaceae Sebastiania p.p. Euphorbiaceae
Myristica p.p. Myristicaceae Strombosia Olacaceae
Paropsia p.p. Passifloraceae Suregada Euphorbiaceae
Phyllanthus Euphorbiaceae Trigonopleura Euphorbiaceae
Pouzolzia Urticaceae Trigonostemon p.p. Euphorbiaceae
Procris p.p. Urticaceae Ximenia p.p. Olacaceae

134 คูม่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

72. ช่อดอกอย่ตู รงกนั ขา้ มกับใบ ในซอกใบ เช่น สกลุ Piper และสกลุ Suregada (ภาพที่ 114)


Taxon Family Taxon Family
Abroma p.p. Sterculiaceae Lycianthes p.p. Solanaceae
Allmannia Amaranthaceae Macaranga p.p. Euphorbiaceae
Ampelocissus Vitaceae Magnoliaceae p.p. Magnoliaceae
Anaxagorea p.p. Annonaceae Mallotus p.p. Euphorbiaceae
Aporosa Euphorbiaceae Monocarpia p.p. Annonaceae
Cissus Vitaceae Pelargonium Geraniaceae
Commersonia Sterculiaceae Peperomia p.p. Piperaceae
Commelinaceae p.p. Commelinaceae Piper p.p. Piperaceae
Cyathocalyx p.p. Annonaceae Plukenetia p.p. Euphorbiaceae
Fissistigma p.p. Annonaceae Solanum p.p. Solanaceae
Gomphandra p.p. Icacinaceae Spathiostemon p.p. Euphorbiaceae
Houttuynia p.p. Saururaceae Suregada Euphorbiaceae
Leguminosae p.p. Leguminosae Zippelia p.p. Piperaceae

Lepiniopsis Apocynaceae

73. ชอ่ ดอกออกเหนอื ซอกใบ เช่น สกลุ Glyptopetalum


Taxon Family Taxon Family
Aidia Rubiaceae Gaertnera p.p. Rubiaceae
Annonaceae p.p. Annonaceae Gardenia p.p. Rubiaceae
Capparis p.p. Capparaceae Glyptopetalum Celastraceae
Chionanthus Oleaceae Hydnocarpus p.p. Flacourtiaceae
Citronella p.p. Icacinaceae Neckia Ochnaceae
Cowiea Rubiaceae Oleaceae p.p. Oleaceae
Diospyros p.p. Ebenaceae Polygala p.p. Polygalaceae
Fordia Leguminosae-Papilionoideae Stichianthus Rubiaceae

74. ก้านช่อดอกออกจากใบ (Epiphyllous)


Taxon Family Taxon Family
Chisocheton p.p. Meliaceae Ruthiella Campanulaceae
Didissandra morganii Gesneriaceae Solanum p.p Solanaceae
Helwingia Cornaceae Trianthema Aizoaceae
Monophyllaea Gesneriaceae Turner Turneraceae
Neuropeltopsis Convolvulaceae

75. ช่อดอกออกบรเิ วณท่ีใตด้ นิ (Geocarpous plants) เชน่ สกุล Ficus หรืออาจออกท่เี หนือดินตอ่ มาจึงอยู่
ใตด้ ิน เชน่ สกลุ Arachis


Taxon Family Taxon Family
Arachis Leguminosae-Papilionoideae Goniothalamus p.p. Annonaceae
Artocarpus p.p. Moraceae Neocolletia Leguminosae-Papilionoideae
Commelina benghalensis Commelinaceae Saurauia p.p. Actinidiaceae
Cyrtandra p.p. Gesneriaceae Uvaria p.p. Annonaceae
Desmos p.p. Annonaceae Vigna p.p. Leguminosae-Papilionoideae
Enicosanthum p.p. Annonaceae Voandzeia Leguminosae-Papilionoideae
Ficus p.p. Moraceae Zingiberaceae p.p. Zingiberaceae

คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
135

76. ช่อดอกแบบกระจกุ แน่น เช่น วงศ์ Compositae และสกุล Uncaria (ภาพที่ 115)


Taxon Family Taxon Family
Actinodaphne Lauraceae Daphne Thymeleaceae
Altingia Hamamelidaceae Epiprinus Euphorbiaceae
Anakasia Araliaceae Eriocaulon Eriocaulaceae
Annanas Bromeliaceae Eryngium Umbelliferae
Anogeissus Combretaceae Freycinetia Pandamaceae
Araceae Araceae Gomphrena Amaranthaceae
Astrothalamus Urticaceae Gramineae p.p. Gramineae
Caldcluvia p.p. Cunoniaceae Gymnostoma Casuarinaceae
Casuarina Casuarinaceae Koilodepas Euphorbiaceae
Celosia Amaranthaceae Leguminosae p.p. Leguminosae
Cephalomappa Euphorbiaceae Lepeostegeres Loranthaceae
Ceuthostoma Casuarinaceae Lepidaria Loranthaceae
Cladogynos Euphorbiaceae Lindera Lauraceae
Compositae Compositae Litsea Lauraceae
Coniferae p.p. Coniferae Meryta Araliaceae
Cyperaceae p.p. Cyperaceae Moraceae Moraceae
Myrtaceae p.p. Myrtaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Nypa Palmae Sararanga Pandanaceae
Nyssa Nyssaceae Saurauia p.p. Actinidiaceae
Pandanus Pandanaceae Schefflera p.p. Araliaceae
Pimelea Thymeleaceae Scyphostegia Scyphostegiaceae
Pterisanthes Vitaceae Sparganium Sparganiaceae
Ptilotus Amaranthaceae Symingtonia Hamamelidaceae
Pullea p.p. Cunoniaceae Typha Typhaceae
Rhodoleia Hamamelidaceae Urticaceae p.p. Urticaceae

77. ชอ่ ดอกแบบชอ่ กระจะ แต่ดอกเรยี งตัวชิดกนั เช่น สกลุ Kopsia (ภาพท่ี 116)


Taxon Family Taxon Family
Embelia p.p. Myrsinaceae Rapanea p.p. Myrsinaceae
Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae Rubiaceae p.p. Rubiaceae
Hoya p.p. Asclepiadaceae Sarawakodendron Celastraceae
Kopsia p.p. Apocynaceae Scyphostegia Scyphostegiaceae

78. ช่อดอกแบบแส้ (Flagelliflory) เชน่ สกลุ Barringtonia และสกุล Parkia (ภาพที่ 117)


Taxon Family Taxon Family
Aglaia p.p. Meliaceae Fibraurea Menispermaceae
Alpinia p.p. Zingiberaceae Galearia Euphorbiaceae
Antidesma p.p. Euphorbiaceae Ixora p.p. Rubiaceae
Aphanamixis Meliaceae Kigelia Bignoniaceae
Arenga Palmae Macadamia hildebrandii Proteaceae
Baccaurea p.p. Euphorbiaceae Meliosma p.p. Sabiaceae
Barringtonia Lecythidaceae Mucuna Leguminosae-Papilionoideae
Calamus p.p. Palmae Musa p.p. Musaceae
Calyptrocalyx Palmae Octomeles Datiscaceae
Carronia Menispermaceae Parkia Leguminosae-Mimosoideae
Chisocheton p.p. Meliaceae Petalophus Annonaceae
Cowiea Rubiaceae Piper p.p. Piperaceae
Dendrocnide Urticaceae Plectocomia Palmae
Diospyros p.p. Ebenaceae Quassia indica Simaroubaceae
Diploclisia Menispermaceae Strongylodon Leguminosae-Papilionoideae
Engelhardia Juglandaceae Tinomiscium Menispermaceae
Eurycoma Simaroubaceae Toon Meliaceae

Fahrenheitia p.p. Euphorbiaceae

136 ค่มู อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

79. พืชใบเล้ียงคู่ที่มีส่วนประกอบของดอกเป็น 3 เท่า (3-merous) เช่น วงศ์ Annonaceae Lauraceae
และวงศ์ Menispermaceae (ภาพท่ี 118)


Taxon Family Taxon Family
Ailanthus p.p. Simaroubaceae Hernandiaceae p.p. Hernandiaceae
Anisophyllea p.p. Rhizophoraceae Icacinaceae p.p. Icacinaceae
Annonaceae p.p. Annonaceae Kandelia p.p. Rhizophoraceae
Araliaceae p.p. Araliaceae Lauraceae Lauraceae
Aristolochiaceae p.p. Aristolochiaceae Loranthaceae p.p. Loranthaceae
Balanophora p.p. Balanophoraceae Magnoliaceae p.p. Magnoliaceae
Bennettiodendron p.p. Flacourtiaceae Malaisia Moraceae
Berberidaceae p.p. Berberidaceae Menispermaceae Menispermaceae
Bouea p.p. Anacardiaceae Myristicaceae Myristicaceae
Buxaceae p.p. Buxaceae Olacaceae p.p. Olacaceae
Campnosperma p.p. Anacardiaceae Onagraceae p.p. Onagraceae
Canarium p.p. Burseraceae Palaquium Sapotaceae
Ceriops p.p. Rhizophoraceae Piperaceae p.p. Piperaceae
Cheilotheca p.p. Ericaceae Polygonaceae p.p. Polygonaceae
Combretocarpus p.p. Rhizophoraceae Quassia p.p. Simaroubaceae
Cunoniaceae p.p. Cunoniaceae Ranunculaceae p.p. Ranunculaceae
Dacryodes p.p. Burseraceae Salacia p.p. Celastraceae
Daphniphyllum p.p. Daphniphyllaceae Santiria p.p. Burseraceae
Diospyros p.p. Ebenaceae Santalaceae p.p. Santalaceae
Elatine p.p. Elatinaceae Saururus p.p. Saururaceae
Euphorbiaceae p.p. Euphorbiaceae Scolopia p.p. Flacourtiaceae
Eurycoma p.p. Simaroubaceae Scyphostegia p.p. Scyphpstegiaceae
Fagaceae p.p. Fagaceae Sonerila Melastomataceae
Guttiferae p.p. Guttiferae Soulamea p.p. Simaroubaceae
Haplolobus p.p. Burseraceae Tetracera p.p. Dilleniaceae
Hemiscolopia p.p. Flacourtiaceae Winteraceae p.p. Winteraceae

80. กลบี เลยี้ งมขี นาดใหญ่ หลงั จากผสมเกสร เชน่ สกลุ Diospyros และวงศ์ Dipterocarpaceae (ภาพท่ี 119)


Taxon Family Taxon Family
Actephila p.p. Euphorbiaceae Gluta p.p. Anacardiaceae
Ancistrocladus Ancistrocladaceae Harmandia Olacaceae
Antigonon Polygonaceae Hernandia Hernandiaceae
Ardisia p.p. Myrsinaceae Holmskioldia Labiatae
Blachia Euphorbiaceae Hymenopyramis Labiatae
Breynia Euphorbiaceae Koilodepas pectinata Euphorbiaceae
Capparis p.p. Capparaceae Lasiococca Euphorbiaceae
Clerodendrum Labiatae Parishia Anacardiaceae
Dimorphocalyx Euphorbiaceae Petraeovitex Labiatae
Diospyros Ebenaceae Physalis Solanaceae
Dipterocarpaceae Dipterocarpaceae Schoutenia Tiliaceae
Drypetes p.p. Euphorbiaceae Swintonia Anacardiaceae
Epiprinus Euphorbiaceae Theaceae p.p. Theaceae
Erismanthus p.p. Euphorbiaceae Trigonostemon Euphorbiaceae
Faradaya Verbenaceae Vitex Labiatae
Garcinia Guttiferae

81. หน้าตดั ก่งิ เห็นเส้น ray ออกจากจดุ ศนู ย์กลางชดั เจน (ภาพท่ี 120)


Taxon Family
Annonaceae Annonaceae


หมายเหต ุ p.p. = pro part หมายถึง บางสว่ นของสกลุ หรอื วงศ์


คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
137

138 คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
ตวั อยา่ ง ฐานข้อมูลความหลากหลายด้านพืชในเขตรกั ษาพนั ธ์ุสตั วป์ ่า.................................................................

12 34 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

ชอื่ พ้ืนเมือง ช่อื พืน้ เมอื ง ชอ่ื สกลุ คำระบชุ นิด ผ้ตู ้ังช่อื ระดบั ยอ่ ย คำระบชุ นิด ผู้ตัง้ ชื่อ วงศ์ วิสัย สถานภาพ ประเภทป่า ความสูงจาก ละติจดู ลองติจดู ขนาดความโต ขนาดความสูง
ลำดับท่ี (specific epitat) (Author name) (subsp. or var.) (specific epitat) (Author name) (family) ระดับนำ้ ทะเล (Longitude) (เสน้ ผ่าศูนยก์ ลาง) (Height)

(ตามภมู ิภาค) (ภาษากลาง) (Genus) (Habit) (Status) (forest type) (Altitude) (Latitude) (diameter)

1

2

3

4

5

6

7

8

9 คำอธิบาย หมายเหต ุ ถ้าในการสำรวจมีการสำรวจหลายพนื้ ท่ซี ่ึงอาจจะมพี ืชชนิดเดียวกนั ให้ใสข่ อ้ มลู แยกมาดว้ ย
ชอ่ ง ลำดับทพ่ี บในท่พี ื้นท่ีสำรวจ
1 ลำดบั ที่ ชื่อพืน้ เมอื งทเ่ี รยี กตามท้องถ่นิ แต่ละภมู ภิ าค
2 ชอื่ พ้นื เมอื ง ชอื่ พ้ืนเมืองทีใ่ ช้เรียกเป็นภาษาภาคกลางตรวจสอบจากหนงั สอื ชอื่ พรรณไม้แหง่ ประเทศไทย เต็ม สมิตินนั ท์
3 ชอื่ พน้ื เมือง ชอื่ สกลุ ของพืชท่พี บตรวจสอบจาก www.theplantlist.org
4 ชื่อสกลุ คำระบชุ นิดของพืชทีพ่ บตรวจจสอบจาก www.theplantlist.org
5 คำระบชุ นดิ ช่อื ผูต้ งั้ ชอื่ ตรวจสอบจาก www.theplantlist.org
6 ผูต้ ัง้ ชอ่ื ระดับย่อยของพชื (ถา้ ม)ี
7 ระดบั ย่อย คำระบุชนดิ (ถา้ มี)
8 คำระบุชนิด ผ้ตู ัง้ ช่ือ (ถ้าม)ี
9 ผตุ้ ัง้ ชื่อ วงศข์ องพชื (APG III)ตรวจสอบจาก www.theplantlist.org
10 วงศ์ วิสยั ของพืชใช้อกั ษรยอ่ ตามหนงั สอื ชอ่ื พรรณไม้แห่งประเทศไทย เตม็ สมิตนิ ันท์
11 วิสยั สถานภาพของพืชตามเกณฑ์ในเอกสาร Red data (Santisuk et al., 2006)
12 สถานภาพ ชนดิ ของปา่ ตามการจดั แบง่ ของหนังสอื ป่าของประเทศไทย (ธวชั ชยั สันตสิ ุข, 2550)
13 ประเภทป่า ความสูงจากระดบั น้ำทะเลปานกลางหน่วยเป็นเมตร
14 ความสงู จากระดบั นำ้ ทะเล พกิ ดั ภมู ศิ าสตรท์ พ่ี บพชื หน่วยเปน็ UTM
15 ละตจิ ดู พกิ ดั ภมู ศิ าสตร์ที่พบพืช หนว่ ยเป็น UTM
16 ลองตจิ ดู ขนาดความโตของไม้ต้นวัดเป็นเสน้ ผ่าศนู ยก์ ลาง หนว่ ยเปน็ เมตร เฉพาะตน้ ท่มี ีขนาดเสน้ ผานศูนย์กลางตงั้ แต่ 1 เมตร
17 ขนาดความโต ขนาดความสูงของไมต้ น้ วดั หน่วยเปน็ เมตร เฉพาะตน้ ท่ีมขี นาดเสน้ ผานศูนยก์ ลางต้งั แต่ 1 เมตร
18 ขนาดความสูง

ภาพท่ี 18 พรรณไมว้ งศ์ Apocynaceae

ภาพที่ 19 พรรณไม้วงศ์ Asclepiadaceae

ภาพท่ี 20 พรรณไม้วงศ์ Euphorbiaceae

คมู่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
139

ภาพท่ี 21 พรรณไมว้ งศ์ Moraceae

ภาพท่ี 22 พรรณไมว้ งศ์ Anacardiaceae

ภาพที่ 23 พรรณไมว้ งศ์ Guttiferae

140 คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้

ภาพที่ 24 พรรณไม้วงศ์ Myristicaceae
ภาพโดย : มานพ ผู้พัฒน์

ภาพท่ี 25 พรรณไม้วงศ์ Acanthaceae

ภาพท่ี 26 พรรณไม้วงศ์ Annonaceae

คู่มอื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้ 141

ภาพที่ 27 พรรณไม้วงศ์ Araliaceae

ภาพท่ี 28 พรรณไม้วงศ์ Balsaminaceae

ภาพท่ี 29 พรรณไม้วงศ์ Bignoniaceae

142 คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม
้

ภาพที่ 30 พรรณไมว้ งศ์ Bombacaceae

ภาพท่ี 31 พรรณไมว้ งศ์ Burseraceae

ภาพที่ 32 พรรณไม้วงศ์ Capparacrae

คู่มือการสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้
143

ภาพท่ี 33 พรรณไม้วงศ์ Celastraceae

ภาพท่ี 34 พรรณไมว้ งศ์ Combretaceae

ภาพท่ี 35 พรรณไม้วงศ์ Compositae

144 คูม่ อื การสำรวจความหลากหลายของพรรณไม้