Chi Manilkara - Hồng xiêm

Manilkara is a genus of trees in the family Sapotaceae. Collectively known as manilkara trees, they occur throughout the tropics. A close relative is the genus Pouteria.

Trees of this genus yield edible fruit, useful wood, and latex. The best-known species are M. bidentata (balatá), M. chicle (chicle) and M. zapota (sapodilla). M. hexandra is the floral emblem of Prachuap Khiri Khan Province in Thailand, where it is known as rayan. M. obovatashares the vernacular name of African pear with another completely different species, Dacryodes edulis, and neither should be confused with Baillonella toxisperma, known by the very similar name, African pearwood.

The generic name, Manilkara, is derived from manil-kara, a vernacular name for M. kauki in Malayalam.^[4]

Manilkara trees are often significant, or even dominant species in their native ecosystems, such as East Deccan dry evergreen forests,Central American premontane tropical wet forests, or together with Cynometra, in the Arabuko Sokoke National Park.

Manilkara fruit are an important food item for various frugivores, in particular birds. The red fruit bat (Stenoderma rufum) is the primary – and possibly the only – seed disperser of M. bidentata in parts of the Caribbean. Tuckerella xiamenensis, a species of peacock mite, was described from a sapodilla tree.

Several species are endangered due to overexploitation and habitat destruction. M. gonavensis of Haiti and M. spectabilis of Costa Ricaare almost extinct.

1. Manilkara adolfo-friederici (Engl. & K.Krause) H.J.Lam
2. Manilkara altissima (Engl.) H.J.Lam
3. Manilkara amazonica (Huber) Standl.
4. Manilkara angolensis Lecomte ex Pellegr.
5. Manilkara argentea Pierre ex Dubard
6. Manilkara aubrevillei Sillans
7. Manilkara balata (Aubl.) Dubard
8. Manilkara bella Monach.
9. Manilkara bequaertii (De Wild.) H.J.Lam
10. Manilkara bidentata (A.DC.) A.Chev. – balatá, ausubo,bulletwood, massaranduba, cow-tree or purple-heart
11. Manilkara boivinii Aubrév.
12. Manilkara bojeri (A.DC.) H.J.Lam
13. Manilkara bolivarensis T.D.Penn.
14. Manilkara breviloba Gilly
15. Manilkara butugi Chiov.
16. Manilkara calcicola (Pittier) Gilly
17. Manilkara calderonii Gilly
18. Manilkara calophylloides H.J.Lam
19. Manilkara capuronii Aubrév.
20. Manilkara casteelsii (De Wild.) H.J.Lam
21. Manilkara cavalcantei Pires & Rodrigues ex T.D.Penn.
22. Manilkara chicle (Pittier) Gilly – chicle
23. Manilkara concolor (Harv. ex C.H.Wr.) Gerstn.
24. Manilkara celebica H.J.Lam
25. Manilkara conzattii Gilly
26. Manilkara cordifolia P.Royen
27. Manilkara costata Dubard
28. Manilkara cuneifolia Dubard
29. Manilkara dardanoi Ducke
30. Manilkara darienensis (Pittier) Standl.
31. Manilkara dawei (Stapf) Chiov.
32. Manilkara decrescens T.D.Penn
33. Manilkara discolor (Sond.) J.H.Hemsl.
34. Manilkara dissecta Dubard
35. Manilkara doeringii (Engl. & K.Krause) H.J.Lam
36. Manilkara duckei Monach.
37. Manilkara dukensis (Engl. & K.Krause) H.J.Lam
38. Manilkara duplicata (Sessé & Moc.) Dubard
39. Manilkara eickii (Engl.) H.J.Lam
40. Manilkara elata (Allemão ex Miq.) Monach.
41. Manilkara excelsa (Ducke) Standl.
42. Manilkara excisa (Urb.) H.J.Lam
43. Manilkara fasciculata (Warb.) H.J.Lam & Maas Geester.
44. Manilkara fischeri (Engl.) H.J.Lam
45. Manilkara floribunda (Mart.) Dubard
46. Manilkara fouilloyana Aubrév. & Pellegr.
47. Manilkara frondosa (Hiern) H.J.Lam
48. Manilkara gaumeri Gilly
49. Manilkara gonavensis (Urb. & Ekman) Gilly ex Cronquist
50. Manilkara grisebachii (Pierre) Dubard
51. Manilkara guillotii (Hochr.) H.J.Lam
52. Manilkara hexandra (Roxb.) Dubard – palai, palu or rayan
53. Manilkara hoshinoi (Kaneh.) P.Royen
54. Manilkara howardii Gilly
55. Manilkara huberi (Ducke) A.Chev.
56. Manilkara ilendensis (Engl.) H.J.Lam
57. Manilkara inundata (Ducke) Ducke ex Monach.
58. Manilkara jaimiqui (C.Wright) Dubard – wild dilly
59. Manilkara kanosiensis H.J.Lam & B.Meeuse – torem orsawai
60. Manilkara kauki (L.) Dubard – caqui or wongi
61. Manilkara koechlinii Aubrév. & Pellegr.
62. Manilkara kribensis (Engl.) H.J.Lam
63. Manilkara kurziana H.J.Lam & B.Meeuse
64. Manilkara lacera Dubard
65. Manilkara laciniata (Lecomte) P.Royen
66. Manilkara letestui Aubrév. & Pellegr.
67. Manilkara letouzei Aubrév.
68. Manilkara littoralis DubardManilkara longiciliata Ducke
69. Manilkara longifolia (A.DC.) Dubard
70. Manilkara longistyla (De Wild.) C.M.Evrard
71. Manilkara lososiana Kenfack & Ewango
72. Manilkara mabokeensis Aubrév.
73. Manilkara macaulayae (Hutch. & Corbishly) H.J.Lam
74. Manilkara maclaudii Pierre ex Lecomte
75. Manilkara matanou Aubrév. & Pellegr.
76. Manilkara maxima T.D.Penn
77. Manilkara mayarensis (Ekman ex Urb.) Cronquist
78. Manilkara menyhartii (Engl.) H.J.Lam
79. Manilkara meridionalis Gilly
80. Manilkara microphylla Aubrév. & Pellegr.
81. Manilkara mochisia (Bak.) Dubard
82. Manilkara multifida T.D.Penn
83. Manilkara multinervis Dubard
84. Manilkara napali P.Royen
85. Manilkara natalensis Dubard
86. Manilkara nato-lahyensis P.Royen
87. Manilkara nicholsonii A.E.van Wyk
88. Manilkara nitida (Sessé & Moc.) Dubard
89. Manilkara obovata (Sabine & G.Don) J.H.Hemsl. – African pear
90. Manilkara pancheri Dubard
91. Manilkara paraensis (Huber) Standl.
92. Manilkara pleeana (Pierre ex Baill.) Cronquist
93. Manilkara pellegriniana Tisserant & Sillans
94. Manilkara perrieri Aubrév.
95. Manilkara pobeguinii Pierre ex Dubard
96. Manilkara propinqua (S.Moore) H.J.Lam
97. Manilkara pubicarpa Monach.
98. Manilkara remotifolia Pierre ex Dubard
99. Manilkara rojasii Gilly
100. Manilkara roxburghiana (Wight) Dubard
101. Manilkara rufula (Miq.) H.J.Lam
102. Manilkara sahafarensis Aubrév.
103. Manilkara salzmannii (A.DC.) H.J.Lam
104. Manilkara samoensis H.J.Lam & B.Meeuse
105. Manilkara schweinfurthii Dubard
106. Manilkara seretii (De Wild.) H.J.Lam
107. Manilkara sideroxylon (Hook.) Dubard
108. Manilkara siqueiraei Ducke
109. Manilkara smithiana H.J.Lam & Maas Geester.
110. Manilkara sohihy Aubrév.
111. Manilkara spectabilis (Pittier) Standl.
112. Manilkara spiculosa (Hutch. & Corbishly) H.J.Lam
113. Manilkara staminodella Gilly
114. Manilkara striata Gilly
115. Manilkara suarezensis Aubrév.
116. Manilkara subsericea (Mart.) Dubard
117. Manilkara sulcata Dubard
118. Manilkara surinamensis (Miq.) Dubard
119. Manilkara sylvestris Aubrév. & Pellegr.
120. Manilkara tabogaensis Gilly
121. Manilkara tampoloensis Aubrév.
122. Manilkara teysmanni Dubard
123. Manilkara thouvenotii (Lecomte) P.Royen
124. Manilkara triflora (Allemão) Monach.
125. Manilkara udoido Kaneh.
126. Manilkara umbraculigera (Hutch. & Corbishly) H.J.Lam
127. Manilkara valenzuelana (A.Rich.) T.D.Penn.
128. Manilkara vitiensis (H.J.Lam & v.Olden) B.Meeuse
129. Manilkara welwitschii Dubard
130. Manilkara williamsii Standl.
131. Manilkara wrightiana (Pierre) Dubard
132. Manilkara zanzibarensis Dubard
133. Manilkara zapota (L.) P.Royen – sapodilla, sapota, sapoti or dilly (Bahamas), naseberry (Caribbean), chico, chiku, ciku, snake fruit, níspero, nipero, mespelHồng xiêm (danh pháp hai phần: Manilkara zapota), hay còn gọi là lồng mứt, xa pô chê hoặc sabôchê (từ tiếng Phápsapotier), là một loài cây thân gỗ, sống lâu năm và thường xanh có nguồn gốc ở khu vực nhiệt đới của Tân thế giớiHồng xiêm có thể cao tới 30–40 m. Nó là loại cây có khả năng chống gió tốt và vỏ cây rất nhiều nhựa màu trắng, giống như gôm. Lá của chúng có màu xanh lục và bóng mặt. Lá mọc cách tập trung đầu cành, hình elip hay ôvan, dài 7–15 cm, với mép trơn. Hoa màu trắng, không dễ thấy, có hình dáng tương tự như quả chuông và có 6 tràng hoa hình thùy.
     Quả là loại quả mọng, hình cầu hoặc hình quả trứng hoặc hình thon dài, đường kính 4–8 cm và chứa từ 2–10 hạt. Vỏ có màu nâu-vàng nhạt. Bên trong là lớp cùi thịt có màu nâu ánh đỏ với kết cấu hạt mịn hơi giống với ruột quả lê. Hạt của nó có màu đen.
     Quả của nó chỉ nên ăn khi đã chín vì khi còn xanh nó chứa nhiều nhựa dính như latex. Để biết chắc chắn là nó đã chín người ta hay nắn vỏ xem còn cứng hay đã mềm vì màu vỏ gần như không thay đổi từ lúc mới tạo quả đến khi chín. Hương vị của nó tương tự như mùi đường đen.
     Cây hồng xiêm ra quả hai lần trong năm, tuy nhiên hoa có thể ra cả năm, ngoại trừ những vùng có nhiệt độ về mùa đông xuống thấp dưới 15–17 °C. Nó được đưa từ Mexico vào Philipin trong thời gian người Tây Ban Nha chiếm đóng quốc gia này. Tại Việt Nam, nó là loài cây đưa vào từ Thái Lan, mà Thái Lan được biết đến với cái tên là nước Xiêm, ngoài ra do hình dáng giống như quả hồng (chi Diospyros) nên mới có tên gọi hồng xiêm.
     
     Trước đây, hồng xiêm còn có tên khoa học là Achras sapota, nhưng hiện nay tên gọi này là sai. Tại Ấn Độ, nó được gọi là Chikoohay Sapota, tại Philipin là tsiko, tại Indonesia là sawu, tại Malaysia là chikoo, tại Sri Lanka là sapodilla hay rata-mi, tại Thái Lan vàCampuchia là lamoot, tại Venezuela là níspero và tại Tây Ấn là naseberry còn trong tiếng Anh là sapodilla.
134. Manilkara zenkeri Lecomte ex Aubrév. & Pellegr.